وحدت اندراجي عقل و دين و الهام بخشي‌هاي آن براي تربيت‌ديني

رابطه عقل و دين، موضوعي بحث‌برانگيز در عرصه همه اديان بوده و نتايج آن نه‌تنها در حوزه انديشه بلكه در ساحت حيات جمعي بشر نيز خطير بوده است. در اين مقاله، رابطه عقل و دين در نگرش اسلامي موردبحث قرارگرفته است. دو رويكرد عمده در اين زمينه، تحت عناوين عقل‌گرايي حداكثري و عقل‌گرايي حداقلي (ايمان گرايي)، موردبررسي و نقد قرارگرفته‌اند. پس از نقد و بررسي انواع رابطه عقل و دين، رابطه وحدت اندراجي ميان عقل و دين موردحمايت قرارگرفته است. در اين رابطه، دين ذيل عقل مندرج مي‌شود، به‌طوري‌كه رابطه كل و جزء ميان آن‌ها برقرار است. بر اين اساس، هر بخشي از دين، به‌صورت بالفعل يا بالقوه، عقل پذير است. بر اين نكته استدلال كرده ايم كه دايره عقل وسيع‌تر از دين است. در بخش پاياني، الهام بخشي هايي كه رويكرد موردپذيرش مقاله (رويكرد اندراجي) براي تربيت‌ديني در پي دارد مورد بحث و بررسي قرارگرفته است كه ازجمله مي توان به رهنمودهايي نظير تبيين عقلاني آموزه‌هاي ديني؛ توجه دادن متربي به حدود عقل؛ رواشمردن تعليق هاي معرفتي و عملي موقت؛ تقويت فضاي گفتگو و پرسش گري اشاره كرد.