ارائه مدل جامع عوامل مؤثر بر اضطراب پژوهش با رويكرد فراتركيب

زمينه و هدف: پژوهش از مهم‌ترين عوامل توسعه جامعه است و به دليل لزوم انجام پژوهش در جوامع علمي و فشارهاي روحي ناشي از آن پژوهشگران دچار اضطراب پژوهش مي‌شوند. لذا مطالعه حاضر با هدف شناسايي عوامل مؤثر بر اضطراب پژوهش انجام شد. روش بررسي: روش پژوهش حاضر كيفي و از نوع فراتركيب بوده است. جامعه پژوهش شامل كليه منابع مرتبط با اضطراب پژوهش طي سال‌هاي 2005 تا 2020 به تعداد 463 منبع بود كه ابتدا تعداد 214 منبع بر اساس چكيده انتخاب شد. سپس 82 منبع بر اساس محتوا گزينش شد كه درنهايت 24 منبع به‌عنوان منابع مرتبط، به روش تحليل تم موردبررسي قرار گرفت. براي انتخاب مقالات از كليدواژه ‌هاي اضطراب، اضطراب پژوهش و از كليد واژگان انگليسي Anxiety، Research barriers در پايگاه هاي اطلاعاتي كتابخانه‌ها، پژوهشكده‌ها و سايت هايي همچون جهاد دانشگاهي، پايگاه مجلات تخصصي نور، مگيران، مقالات علمي همايش هاي كشور، پايگاه نشريات كشور، ايران داك، سيويليكا، علم نت و پايگاه‌هاي استنادي و اطلاعاتي معتبر خارجي شامل Science Direct، Google Scholar،Scopus,،Springer، IEEE مورد جستجو قرار گرفت.. منابع انتخاب شده با استفاده از نرم‌افزار maxqda 2020 مورد تجزيه‌وتحليل قرار گرفتند. يافته‌ها: با توجه به يافته‌ها درمجموع 103 كد، 13 مفهوم در 2 مؤلفه كلي استخراج شدند. نتايج نشان داد دو مؤلفه كلي عوامل دروني و عوامل بيروني بر اضطراب پژوهش تأثير دارند. عوامل دروني اضطراب پژوهش در اين تحقيق شامل مهارت‌هاي روش‌شناسي، مهارت پژوهشي، سواد اطلاعاتي، عوامل عاطفي، احساسي و مديريت و عوامل بيروني شامل مواردي نظير: قوانين و سياست‌هاي حوزه پژوهش، عوامل مربوط به مراكز تحقيقاتي، نگرش و فرهنگ سازماني، پشتيباني سازماني، تصميمات و برنامه‌ريزي سازماني، جامعه پژوهشي و ويژگي‌هاي راهنماي پژوهش و ويژگي هاي جمعيت شناسي پژوهش بود. نتيجه‌گيري: پژوهشگران به‌منظور كنترل اضطراب پژوهشي خود مي‌توانند با شناسايي اين عوامل، برنامه‌ها و راهكارهاي مناسب را جهت كاهش اضطراب مدنظر قرار دهند. نتايج فوق مي‌تواند به‌منظور شناسايي عوامل اضطراب پژوهش و كاهش اضطراب به پژوهشگران كمك كند.