اثر رژيم‌هاي مختلف آبياري، بقايا و خاك‌ورزي بر عملكرد، اجزاي عملكرد و بهره‌وري مصرف آب پنبه در منطقه معتدل خراسان رضوي

به منظور تعيين اثر سطوح مختلف آبياري بر ميزان عملكرد، حجم آب مصرفي و بهره‌وري مصرف آب و خصوصيات زراعي محصولات در سيستم تناوب زراعي پنبهگندم تحت نظام كشاورزي حفاظتي، آزمايشي با استفاده از طرح كرت‌هاي دوبار خرد‌شده بر پايه بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در ايستگاه تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي گناباد در سال 1394 انجام شد. اين پژوهش با سه فاكتور: الف روش خاك‌ورزي در سه سطح (بدون شخم، شخم متداول و شخم كاهش يافته) ب مديريت بقايا در سه سطح (بدون بقايا، حفظ 30 درصد بقايا و حفظ60 درصد بقايا) ج مقادير آب آبياري در سه سطح (50، 75 و 100 درصد نياز آب آبياري) انجام شد. تيمار روش خاك‌ورزي در كرت‌ اصلي، تيمار مديريت بقايا در كرت‌ فرعي و سطوح مختلف آب آبياري در كرت‌هاي فرعي قرار گرفت. در اين تحقيق از رقم رايج و مناسب منطقه، به نام خرداد استفاده شد و از روش آبياري قطره‌اي به عنوان يك ابزار جهت توزيع يكنواخت و اندازه‌گيري دقيق آب استفاده شد. بيشترين عملكرد وش پنبه از برهمكنش تيمار خاك‌ورزي متداول با حفظ 60% بقايا و تأمين 75 درصد نياز آب آبياري (3576 كيلوگرم در هكتار) به‌دست آمد. كه با برهمكنش تيمار بي‌خاك‌ورزي × حفظ 60% بقايا × تامين 75 درصد نياز آب آبياري (2568 كيلوگرم در هكتار) اختلاف آماري معني‌دار نداشت. بيشترين ميزان بهره‌وري مصرف آب پنبه از تيمار خاك‌ورزي متداول با حفظ 60% بقايا و تامين 50 درصد نياز آب آبياري به ميزان 0.58 كيلوگرم وش در مترمكعب حاصل شد. با توجه به كاهش غير معني‌دار عملكرد وش پنبه تحت تيمار 75% نياز آب آبياري در مقايسه با شاهد و افزايش بهره‌وري مصرف آب تحت تيمار 75% نياز آب آبياري نسبت به بهره‌وري مصرف آب در تيمار 100% نياز آب آبياري، در صورت نياز به صرفه‌جويي در مصرف آب (با توجه به كمبود منابع آب كشور) اعمال تيمار 75% نياز آب آبياري براي گياه پنبه در شرايط كشاورزي حفاظتي قابل توصيه مي‌باشد.