ردپاي اكولوژيك آب و آب مجازي محصولات گندم و برنج در استان خوزستان در راستاي مديريت پايدار منابع آبي

عدم توازن بين عرضه و تقاضاي آب در كشور مديريت منابع آب را، بخصوص در بخش كشاورزي ، با چالش روبرو ساخته است. در اين ارتباط مبادلات بين المللي محصولات كشاورزي و جابجائي آب نهفته در آن‌ها كه به آن آب مجازي گفته مي‌شود، مي تواند يكي از راه كارهاي مديريت آب باشد. در اين پژوهش به بررسي ردپاي اكولوژي آّب و شاخص آب مجازي در توليد محصولات برنج و گندم در استان خوزستان پرداخته شده است. براي برآورد نياز خالص آبي محصول (CWR) ، مقدار ضريب گياهي (Kc) و عمق ريشه محصولات از نرم افزار استاندارد فائو (CROPWAT.8) استفاده شده است. براي دريافت اطلاعات از كشاورزان منطقه از روش‌مصاحبه و پرسشنامه استفاده شد. بدين منظور پس از تعيين نمونه آماري به وسيله فرمول كوكران نمونه برداري به تعداد 152نفر انجام گرفت. براي محاسبه ردپاي اكولوژيك آب در منطقه از روش «بالا به پايين» استفاده شد. در اين روش ردپاي اكولوژيك آب هر منطقه شامل دو مؤلفه ردپاي اكولوژيك آب داخلي (WFi) و ردپاي اكولوژيك آب خارجي (WFe) مورد بررسي قرار گرفت. نتايج بررسي و مقايسه دو گياه گندم و برنج در دشت‌هاي مختلف استان خوزستان نشان دهنده پتانسيل بالاي استان در توليد گندم مورد نياز استان و صادرات مازاد آن به خارج از استان مي‌باشد. همچنين تحليل يافته‌ها نشان داد كه كشت گياه برنج در استان خوزستان بجز در نواحي بسيار محدودي در بخش‌هاي هفتگل و باغملك، به دليل مصرف زياد آب صرفه اقتصادي ندارد. لذا در برنامه‌ريزي‌هاي توسعه كشاورزي بايد از كشت گياه برنج جلوگيري نمود. طبق محاسبات ردپاي اكولوژي آب براي مزارع گندم با سطح زير كشت 349139 هكتار، 993.7 ميليون متر مكعب و براي مزارع برنج با سطوح زير كشت 24044 هكتار 217.3 ميليون متر مكعب برآورد شد.