بررسي اكوتيپ‌هاي آويشن دنايي (Thymus daenensis subsp. daenensis) با استفاده از شاخص‌هاي تحمل به تنش خشكي

به منظور تعيين مناسب‌ترين شاخص‌هاي تحمل به خشكي و شناسايي اكوتيپ‌هاي متحمل به خشكي آويشن دنايي (Thymus daenensis subsp. daenensis)، آزمايشي در دو محيط بدون‌تنش و تنش خشكي در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با چهار تكرار در سال زراعي 97-1396 در شهرستان ابركوه انجام شد. در اين مطالعه شاخص‌هاي تحمل به خشكي شامل: شاخص تحمل (TOL)، شاخص حساسيت به تنش (SSI)، شاخص ميانگين بهره‌وري (MP)، شاخص ميانگين هندسي عملكرد (GMP)، شاخص ميانگين هارمونيك (HM)، شاخص تحمل تنش (STI)، شاخص عملكرد (YI) و شاخص پايداري عملكرد (YSI) با استفاده از وزن خشك اندام هوايي اكوتيپ‌ها در شرايط بدون تنش (Yp) و تنش خشكي (Ys) محاسبه گرديد. نتايج تجزيه واريانس مركب نشان داد كه بين اكوتيپ‌ها از نظر وزن خشك اندام هوايي در سطح احتمال يك درصد اختلاف معني‌دار وجود دارد. نتايج تجزيه واريانس ساده نيز نشان داد كه اختلاف معني‌داري بين اكوتيپ‌ها از نظر Ypو Ys و شاخص‌هاي MP، GMP، HM، STI و YI وجود دارد. تحليل همبستگي بين شاخص‌ها و وزن خشك اندام هوايي در شرايط بدون تنش و تنش خشكي نشان داد كه شاخص‌هاي MP، GMP، HM، STI و YI‌ مناسب‌ترين شاخص‌ها براي انتخاب اكوتيپ‌ها هستند. نمودار چند متغيره باي‌پلات نشان داد كه اكوتيپ‌هاي خرم‌آباد1، اراك1، خرم‌آباد2، فريدونشهر و همدان در مجاورت شاخص‌هاي مناسب تحمل به خشكي قرار دارند و نيز توزيع اكوتيپ‌ها در فضاي باي‌پلات وجود تنوع ژنتيكي بين اكوتيپ‌ها را جهت انتخاب براي تحمل به تنش خشكي نشان داد. تجزيه خوشه‌اي نشان داد كه مي‌توان اكوتيپ‌هاي خرم‌آباد1، اراك1، خرم‌آباد2، فريدونشهر و همدان را به عنوان اكوتيپ‌هاي متحمل به خشكي و اكوتيپ‌هاي اراك2 و شازند را به عنوان اكوتيپ‌هاي حساس به خشكي پيشنهاد نمود.