بررسي اثر محلول‌پاشي جاسمونيك اسيد و تنش خشكي بر عملكرد و برخي ويژگي‌هاي زراعي و فيزيولوژيك ارقام كينوا (Chenopodium quinoa Willd)

به‌منظور ارزيابي تأثير تنش خشكي و جاسمونيك‌اسيد بر عملكرد و برخي ويژگي‌هاي زراعي و فيزيولوژيك ارقام كينوا، آزمايشي در قالب طرح اسپليت‌ فاكتوريل بر پايه بلوك‌هاي كامل تصادفي با 3 تكرار در سال 1397 در مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي كرمان (ايستگاه جوپار) اجرا شد. تيمارهاي آزمايشي شامل تيمار عدم تنش (آبياري بعد از 60 درصد تخليه رطوبت قابل‌استفاده خاك) و تيمار تنش خشكي (آبياري بعد از 90 درصد تخليه رطوبت قابل‌استفاده) به‌عنوان فاكتور اصلي و تيمارهاي محلول‌پاشي جاسمونيك‌اسيد در سه سطح (صفر، 1 و 2 ميلي‌گرم در ليتر) و ارقام شامل (Giza1، Titicaca، Q29) به‌صورت فاكتوريل و به‌عنوان فاكتور فرعي در نظر گرفته شدند. نتايج نشان داد كه اعمال تنش خشكي، صفات عملكرد دانه، تعداد خوشه، وزن ‌هزار دانه، عملكرد بيولوژيك، ارتفاع بوته، شاخص برداشت، محتواي نسبي آب برگ و شاخص سبزينگي را نسبت به تيمار عدم تنش كاهش داد. كاربرد اسيد جاسمونيك به‌ويژه غلظت 2 ميلي‌گرم در ليتر، سبب بهبود اين صفات نسبت به تيمار شاهد گرديد. همچنين اثر رقم بر اكثر صفات موردمطالعه معني‌دار بود به‌طوري‌كه بيشترين مقادير عملكرد دانه و عملكرد بيولوژيك در شرايط عدم تنش و 2 ميلي‌گرم در ليتر جاسمونيك اسيد و رقم Titicaca به ترتيب معادل 3316 و 13265 كيلوگرم در هكتار و كمترين مقدار به‌ترتيب معادل 1682 و 7733 كيلوگرم در هكتار مربوط به تنش خشكي و عدم مصرف جاسمونيك اسيد و رقم Giza1 بود. بيشترين شاخص سبزينگي برگ (عدد اسپد)، در شرايط عدم تنش و محلول‌پاشي 1 ميلي‌گرم در ليتر جاسمونيك اسيد در رقم Giza1 به مقدار 59 به دست آمد. به‌طوركلي، با توجه به نتايج اين تحقيق مي‌توان اظهار داشت كه جاسمونيك‌اسيد به‌عنوان بهبوددهنده از طريق كاهش اثرات منفي تنش خشكي و بهبود رشد گياه مي‌تواند باعث افزايش عملكرد دانه و توليد ارقام كينوا به‌ويژه رقم Titicaca شود.