شناسايي و تحليل عوامل مؤثر بر ارتقاي حيات جمعي فضاهاي عمومي شهري با تأكيد بر عامل محصوريت و اجتماع‌پذيري

در ايران با توجه به تسلط حركت سواره بر فضاهاي شهري، روزبه‌روز از ميزان مقياس انساني و ارزش‌هاي اجتماعي فضاهاي شهري كاسته شده‌است. متأسفانه در بسياري از شهرهاي ايران، تلاش‌هايي در راستاي انسان‌محور بودن فضاهاي شهري صورت نمي‌گيرد كه ميدان مركزي شهر بم نيز يكي از اين فضاها مي‌باشد، در پژوهش حاضر با توجه به اهميت حيات جمعي در فضاهاي عمومي شهري به‌عنوان يكي از عناصر اصلي شهر و عرصه همگاني، به شناسايي عوامل مؤثر در ارتقاي حيات جمعي در فضاهاي عمومي شهري با تأكيد بر عامل محصوريت و تحليل نقش و اهميت هر يك از عوامل شناسايي‌شده در انجام و شكوفايي فعاليت‌هاي اجتماعي پرداخته شد. تحقيق حاضر به‌لحاظ ماهيت، توصيفيتحليلي و از نظر هدف كاربردي است، با استفاده از روش گروه خبرگان و نمونه‌گيري در دسترس، 83 نفر موردبررسي قرار گرفتند و مرحله تكميل پرسش ها تا رسيدن به اشباع نظري ادامه داده شد. جهت تجزيه‌وتحليل داده‌ها از نرم‌افزار SPSS و روش‌هاي آماري تحليل عاملي و مدل سنجش جذابيت استفاده شد. نتايج حاصل از يافته‌هاي تحقيق نشان داد كه از مجموع 35 معرف مستخرج از ادبيات تحقيق و مشورت با اساتيد، 3 عامل اصلي كالبديفضايي، فعاليتيعملكردي و ادراكيمعنايي با 29 معرف شناسايي شدند كه با تأكيد بر عامل محصوريت و اجتماع‌پذيري در ارتقاي حيات جمعي فضاهاي عمومي شهري نقش دارند. همچنين مشخص شد درصورتي‌كه عوامل شناسايي‌شده در فضاهاي عمومي شهري ايجاد يا احيا شوند، در ارتقاي فعاليت‌هاي اجتماعي و اختياري نقش مهمي دارند، ولي بر فعاليت‌هاي اجباري تأثيري ندارند. سخن آخر اينكه محصوريت فضا اصل بنيادين در طراحي معماري و فضاي شهري به‌حساب مي‌آيد و فضا درواقع با محصوريت شروع مي‌شود و رعايت عوامل شناسايي‌شده در مقاله ي حاضر مي تواند فضاهاي عمومي شهري را در پيوند با ساير اصول طراحي معماري براي افراد جامعه اجتماع‌پذير نمايد.