گستردگي و گوناگوني تمثيل در مصيبت نامۀ عطار

تمثيل يكي از مهمترين انواع ادبي است كه جايگاه مهمي در ادبيات فارسي دارد و در انتقال مفاهيم عقلي، ذهني، و انتزاعي به مخاطبان بسيار مؤثر و كارآمد است. بررسي ابعاد گوناگون تمثيل گام مهمي در شناسايي آثار عطار و شگردهاي او براي تفهيم مفاهيم و انتقال پيام است. مصيبت نامه به‌عنوان اثري تمثيلي كه سفر روحاني سالك فكرت را روايت ميكند، نمونۀ خوبي براي اين بررسي است. پرسش اصلي تحقيق اين است كه عطار در مصيبت نامه چگونه از تمثيل و انواع آن در طرح مفاهيم عرفاني و اخلاقي و تفهيم بهتر اين مضامين براي مخاطب بهره گرفته است و نوع نگاه او به‌عنوان عارف نسبت‌به اين شگرد ادبي چگونه است؟ اين پژوهش به شيوۀ كتابخانه‌اي و ازطريق فيش برداري به توصيف و تحليل داده‌ها پرداخته است. بر اساس يافته ‌هاي تحقيق در مصيبت نامه از ميان تمثيلهاي روايي بيشترين استفاده مربوط به پارابل و در ميان انواع تمثيل هاي توصيفي مربوط به ارسال‌المثل است. از اين امر چنين برمي‌آيد كه عطار براي انتقال بهتر مفاهيم پيچيدۀ عرفاني بيشتر از حكايات تمثيلي بهره برده است تا آرايش كلام.