شناسايي مؤلفه‌هاي مشترك در مدل‌هاي رفتار اطلاع‌يابي و بازيابي اطلاعات مشاركتي

مقدمه: حوزه رفتار اطلاعاتي مشاركتي شامل دو جنبه مهم يعني اطلاع يابي و بازيابي اطلاعات مشاركتي است كه در آن مباحث گوناگوني مانند شناخت، ارزيابي و درك رفتار كاربران با نياز هاي اطلاعاتي مشترك و چگونگي تقسيم وظايف، ارتباطات و عملكرد آنها در مواجه با منابع اطلاعاتي ، شيوه بازيابي و دستيابي به اطلاعات به ويژه در محيط وب مورد توجه قرار مي گيرد. هدف: هدف پژوهش حاضر، شناسايي و ارزيابي مدل‌هاي مطرح در حوزه رفتار اطلاع‌يابي و بازيابي اطلاعات مشاركتي و معرفي عوامل و مؤلفه‌هاي به كار رفته در هر يك از اين مدل‌ها است. روش‌شناسي: در اين مطالعه مروري از روش كتابخانه‌اي براي جمع‌آوري اطلاعات استفاده شده است. چهار مرحله به كار گرفته شده در اين پژوهش شامل (اجراي راهبُرد جستجو در پايگاه‌هاي اطلاعاتي، جمع‌آوري مقالات مرتبط و بررسي اوليه آنها بر اساس مدل طراحي شده، بررسي نهايي بر مبناي مدل ارزيابي شده در ساير مطالعات، گزينش مطالعات و تحليل مقالات) مي‌باشد. با گردآوري اوليه داده‌ها، جستجو و كاوش منابع و مقالات منتشر شده داخلي و خارجي در دو پايگاه ISI و Scopus انجام شده است.در مجموع374 مقاله از دو پايگاه جستجو و بازيابي شده و همگي مورد بررسي قرار گرفتند. يافته ها: شش مطالعه حاوي مدل رفتار اطلاعاتي، اطلاع‌يابي و يا بازيابي اطلاعات مشاركتي يافته و چهار مدل انتخاب شدند. نتايج حاصل از استخراج مؤلفه‌هاي هريك از مدل‌ها، حاكي از آن داشت كه 6 عامل و زمينه اصلي مطالعات حوزه رفتار اطلاع‌يابي و بازيابي اطلاعاتي مشاركتي، شامل آگاهي مشاركتي، تقسيم كار، اشتراك دانش، حفظ دانش و ارزيابي اطلاعات بازيابي شده و كاربرد دانش مشاركتي به‌عنوان مؤلفه‌هاي اساسي مشترك در اكثر مدل‌ها در نظر گرفته شده‌اند مدل مفهومي حاصل از تعاملات مولفه هاي شناسايي شده در ساير مدل‌ها منطبق با نتايج اين مطالعه ارائه شده است. نتيجه‌: علاوه بر تبيين مدل مفهومي رفتار اطلاع يابي و بازيابي اطلاعات مشاركتي، نتايج بيان داشت كه عوامل مؤثري ديگري همچون ارتباط، تصميم‌گيري تيمي و كاربرد اطلاعات نيز در كنار مؤلفه‌هاي مورد مطالعه در بسياري از مطالعات مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته‌اند كه حاكي از نياز به تحقيقات وسيع‌تر به‌منظور كشف و بسط عوامل جديد و مؤثر بر حوزه اطلاع‌يابي و بازيابي اطلاعات مشاركتي دارند.