درآمدي بر جايگاه و وضعيت توصيف شفاهي در ايران

بررسي مطالعات اخير در حوزۀ ترجمۀ ديداري‌شنيداري حاكي از آن است كه پژوهش دربارۀ توصيف شفاهي به‌عنوان يكي از خدمات توانمندسازي و دسترسي آسان به رسانه براي افراد كم/نابينا در بسياري از نقاط جهان به‌طورقابل‌توجّهي افزايش يافته است، ولي اين حوزۀ نوپا در ايران مراحل بسيار اوّليّۀ توسعه و شكل‌گيري را طي مي‌كند. هدف اين نوشتار، بررسي و معرّفي اين حوزه و ويژگي‌ها و ملاحظات مهم در توليد آن در دنيا و همچنين بررسي وضعيت كنوني و اقدامات اوّليّۀ انجام‌شده در ايران است. ازاين‌رو، با رويكردي اكتشافي از طريق تحليل اسناد مربوط و همچنين مصاحبۀ نيمه‌ساختاريافته با فعّالان حوزۀ توصيف شفاهي در ايران، شناختي نسبي در اين زمينه به دست آمد و يافته‌هاي به‌دست‌آمده در شش دسته طبقه‌بندي و تشريح گرديد. يافته ‌ها نشان داد كه بيشترين ميزان توليد توصيف شفاهي به‌ ترتيب به راديو و يك گروه مستقل غيردولتي (سوينا) اختصاص دارد و سيما به‌عنوان رسانه‌ اي تأثيرگذار، هيچ اقدامي در اين زمينه انجام نداده است. به‌علاوه، توليد توصيف شفاهي در راديو به فيلم ‌هاي بلند سينمايي ايراني محدود شده، درحالي ‌كه در گروه خصوصي «سوينا»، توليدات توصيف شفاهي از تنوّع بيشتري برخوردار است. در پايان، بر اساس موضوعات تشريح‌شده و يافته ‌ها، پيشنهادهايي براي پژوهش‌هاي آتي در اين حوزه ارائه شد.