واكاوي كاربرد آرايه‌هاي «علم بديع» در زبان‌هاي فارسي و انگليسي با رويكرد تطبيقي

به‌رغم تمام مشابهاتي كه بين دو حوزه‌ بلاغت ايراني‑اسلامي و بلاغت انگليسي‑اروپايي وجود دارد، توجّه بيشتر حوزه‌ بلاغت ايراني‑اسلامي به مباحث سه علم بيان، بديع و معاني و درعين‌حال، گاه دقّت‌ورزي بيشتر در بلاغت انگليسي‑اروپايي و توجّه بيشتر به بلاغت نوشتاري در گستره‌ جغرافيايي ايران و بلاغت گفتاري در اروپا، از وجوهي است كه اين حوزه‌هاي بلاغي را از يكديگر متمايز مي‌كند. رويكرد تطبيقي به بلاغت در دو زبان فارسي و انگليسي، به‌ويژه در طبقه‌بندي صِناعات مطرح بديع كه موضوعي اصلي اين پژوهش است، به پژوهشگر در تحليل جنبه‌هاي زيبايي‌شناسي سخن كمك مي‌كند و موجب غناي بلاغت در هر دو حوزه‌ زباني مي‌شود. ازاين‌رو، طرح پرسش‌هايي مانند چگونگي روش‌شناسي طبقه‌بندي بلاغت در زبان‌هاي فارسي و انگليسي، ميزان شباهت‌ها و تفاوت‌ها در چارچوب طبقه‌بندي بلاغت و چگونگي زيبايي‌شناسي بلاغت در اين دو زبان، از پرسش‌هاي اساسي در چنين پژوهشي است كه مي‌كوشيم با روش تحليل كيفي‑كمّي‌گرايانه و روش گردآوري كتابخانه‌اي اطّلاعات، به اين پرسش‌ها پاسخ دهيم. دستاورد اين پژوهش اين است كه در زبان‌هاي فارسي و انگليسي، بيشتر مي‌توان به بررسي تطبيقي علم بديع در مقايسه با دو علم معاني و بيان پرداخت. علم بديع، در بلاغت فارسي به‌عنوان يك دانش مستقل شناخته مي‌شود، بسيار گسترده‌تر از بلاغت انگليسي است كه به‌عنوان علم خاصّي مطرح نيست و اصطلاحات و مفاهيم بديعي در زبان انگليسي، گاه با صِناعات علم معاني و بيان درهم‌آميخته است و نيز مرزهاي آرايه‌هاي لفظي و معنوي برخلاف زبان فارسي در زبان انگليسي از يكديگر چندان تفكيك نشده است.