بررسي ترجمۀ دفتر اول مثنوي از علي عباس زليخه بر اساس نظريۀ مونا بيكر

از مهم‌ترين چالش‌هاي پيش روي مترجم در ترجمه آثار ادبي ترجمه شعر است كه علاوه بر انتخاب معادل‌هاي مناسب، انتقال مضامين و مقصود شاعر از اهميت بسزايي برخوردار است كه در نوع درك و فهم مخاطب و زيبايي‌شناسي أثر تأثيرگذار است. در برگردان آثار ادبي به‌ويژه شعر، علاوه بر گزينش معادل‌ها، توجه به ساختاردستوري حائز اهميت است. با توجه به تفاوت ساختاري زبان‌ها جهت انتقال بهتر معني و مفهوم از زبان مبدأ به زبان مقصد با تعادل در ترجمه اين مهم امكان‌پذير خواهد بود. در اين پژوهش، با تكيه بر نظريۀ «تعادل دستوري» مونا بيكر به روش توصيفي-تحليلي، ساختار دستوري ترجمۀ دفتر اول مثنوي مولانا در انتقال مفاهيم اشعار در دو بخش بررسي شده است. بخش اول ساخت واژه‌ها شامل شمار، جنسيت و شخص، زمان دستوري و وجه فعل، حالت فعل و در بخش دوم ساخت دستوري ترجمه مورد بررسي قرار گرفته است و ضمن اشاره به نمونه‌هايي از اشعار ترجمه شده توسط زليخه به نقد و بررسي ترجمه پرداخته شده است. نتايج به‌دست آمده از اين پژوهش بيانگر آن است كه علي‌رغم تلاش زليخه دربرگردان مفاهيم مثنوي به زبان عربي، خوانش غلط برخي ابيات توسط مترجم و عدم دقت درگزينش ساخت واژه‌ها و همچنين عدم رعايت ساخت دستوري، مترجم نتوانسته آنچه مقصود شاعر از ابيات است به‌درستي منتقل كند و فهم اين أثر گرانقدر را براي مخاطب مشكل كرده است، به گونه‌اي كه برخي از مفاهيم و مضامين بلند اين گنجينه ارزشمند ادب فارسي به زبان عربي منتقل نمي‌گردد.