سرمايه اجتماعي به مثابه راهبرد تحقق تاب‌آوري سازماني براي بنگاه‌هاي اقتصادي كوچك و متوسط پژوهشي با رويكرد نظريه‌پردازي داده‌بنياد

اگر بپذيريم سازمان يك سيستم باز است و بايد تكانه‌هاي دروني و بيروني را مديريت كند، در واقع پذيرفته‌ايم كه سازمان بايد تاب‌آور باشد. اما معمولاً موانعي در راه تحقق اين مفهوم وجود دارد. هدف از پژوهش حاضر شناخت فرايند شكل‌گيري تاب‌آوري در سازمان‌هاي كوچك و متوسط بود و بر مبناي فلسفي‌ـ تفسيري، جهت‌گيري بنيادي، روش كيفي، و استراتژي نظريه‌پردازي داده‌بنياد صورت گرفت. جامعه آماري مديران و كاركنان شركت‌هاي كوچك و متوسط فعال در صنعت دارو و نمونه آماري 45 نفر از اين بين بودند. 88 درصد از جامعه نمونه تحصيلات دانشگاهي و 51 درصد تحصيلات تكميلي داشتند. همچنين 88 درصد تجربه كاري بيش از پنج سال داشتند. نتايج پژوهش نشان داد فقدان انسجام سازماني، به مثابه علت اصلي، بستري است كه در آن تكانه‏ها به صورت مداوم جهت سازمان را تغيير مي‌دهند و آن را از مسير اصلي خود خارج مي‏كنند. اين مفهوم در پژوهش حاضر «آسيب‌پذيري» نام‌گذاري شد. در واقع، علت اصلي آسيب‌پذيري سازمان فقدان انسجام است كه نمود آن را مي‌توان در تنش‌هاي سازماني، بهره‌وري پايين، و از دست دادن فرصت‌هاي رشد مشاهده كرد. راهكار برون‌رفت از آسيب‌پذيري نيز سرمايه اجتماعي تعيين شد. چون تهديدهاي مستمري درون و بيرون از سازمان وجود دارد كه بايد براي رسيدن به تاب‌آوري آن‌ها را رصد و مديريت كرد. پس از طي كردن اين مراحل، در صورتي كه سرمايه اجتماعي به‌خوبي ايجاد و تقويت شود و عوامل مداخله‌گر، مانند كيفيت ارتباطات، بر آن تأثير منفي نگذارد، مي‌توان اميدوار بود كه سازمان به آرامش برسد كه در اصطلاح «تاب‌آوري» ناميده مي‌شود.