مقاله كوتاه: سندي نويافته دربارۀ سرايندۀ سام‌نامه

سام‌نامه يكي از منظومه‌هاي پهلواني درباره‌ي دلاوري‌هاي‌ سام نريمان است كه به تقليد از شاهنامه‌ي فردوسي سروده شده است. شناخت سراينده‌ي اين منظومه و نيز دوره‌ي سرايش آن، يكي از مباحث پيچيده‌ي ادب حماسي ايران است. در برخي منابع متأخر، سام‌نامه را به خواجوي كرماني، شاعر معروف سده‌ي هشتم نسبت داده‌اند و توجه به اين نكته و نيز نام‌بردن از خواجو در ابياتي از اين منظومه كه در اصالت آن‌ها ترديد است، سبب شده كه برخي محقّقان، سام‌نامه را سروده‌ي اين سراينده بدانند؛ حال آنكه شمار ديگري از محققان، اين انتساب را مردود دانسته‌اند. اخيراً يكي از پژوهشگران با بررسي نسخه‌هاي شبرنگ‌نامه و بر پايه‌ي عبارتي كه در پايان يكي از دستنويس‌هاي آن آمده، اين فرضيه را مطرح كرده كه سام‌نامه سروده‌ي شاعري گمنام به نام خواجوي شاهنامه‌خوان كراتي است. در اين مقاله نخست به بررسي آرا و نظريه‌هاي متفاوت پژوهشگران درباره‌ي گوينده‌ي سام‌نامه مي‌پردازيم، سپس با آوردن ابيات پاياني يكي از دستنويس‌هاي اين منظومه، نشان مي‌دهيم كه سراينده‌ي سام‌نامه‌ همان خواجوي شاهنامه‌خوان است و اين منظومه را در حدود قرن دهم سروده است.