طراحي و روان‌سنجي پرسش‌نامه شادكامي سالمندان

اهداف: پژوهش حاضر با هدف طراحي و تعيين ويژگي‌هاي روان‌سنجي پرسش‌نامه‌اي متناسب با معيارهاي فرهنگي جامعه ايراني جهت بررسي شادكامي سالمندان انجام شد. مواد و روش ها: اين پژوهش روش‌شناختي از ارديبهشت 1397 تا خرداد 1398 بر اساس چهار مرحله توصيه‌شده توسط اشنايدر و همكاران انجام شد. در مرحله اول محققين با استفاده از روش تحليل محتوا به تبيين مفهوم شادكامي سالمندان پرداختند. در مرحله دوم، براي دست‌يابي به عوامل ساخت آزمون، نتايج حاصل از منابع سه‌گانه پژوهش يعني ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﺸﮑﯿﻞ‌دهنده شادكامي ﺑﺮﭘﺎيﻪ ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﺘﻮن، اﺑﺰارهاي اﻧﺪازه‌ﮔﯿﺮي و ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ مشاركت‌كنندگان استخراج شد. سپس عبارات مناسبي كه هريك، جنبه‌اي از مفهوم شادكامي سالمندان را پوشش مي‌دادند، تدوين شدند. در مرحله سوم تعيين روايي پرسش‌نامه با بهره‌گيري از روايي صوري، روايي محتوا، روايي سازه و در مرحله چهارم تعيين پايايي پرسش‌نامه با همساني دروني و ثبات بررسي شد. در مرحله اخير 304 سالمند تهراني به صورت تصادفي انتخاب و وارد مطالعه شدند. يافته ها: پرسش‌نامه اوليه شامل 77 عبارت بود كه پس از تعيين روايي صوري و محتوا به صورت كمي و كيفي، به 39 عبارت كاهش يافت. تحليل عاملي اكتشافي بيانگر وجود پنج عامل حقوق و شئونات انساني، زندگي لذت‌بخش، حسن خلق، سلامتي و معنويت بود. اين پنج عامل درمجموع 70/49 درصد واريانس كل آزمون را تبيين مي‌كردند. تحليل مقايسه‌اي گروه‌هاي شناخته‌شده در پارامترهاي جنسيت و وضعيت تحصيلات نمايانگر تفاوت‌هاي معني‌داري بين گروه‌ها بود. ضريب آلفاي كرونباخ مؤيد همساني دروني بالاي پرسش‌نامه (0/838-0/950) و ثبات از طريق آزمون مجدد 0/95 بود. نتيجه گيري: پرسش‌نامه شادكامي سالمندان با 39 عبارت در سالمندان مقيم جامعه يك ابزار روا و پايا محسوب مي‌شود.