اثربخشي مداخله آموزشي مبتني بر سطح سواد سلامت بر پيامدهاي تغذيه‌اي سالمندان

اهداف: سواد سلامت يكي از مهم‌ترين تعيين‌كننده‌هاي اجتماعي سلامت سالمندان است. مطالعه حاضر با هدف تعيين اثربخشي مداخله آموزشي بر دانش، نگرش و رفتارهاي تغذيه‌اي سالمندان با سواد سلامت كافي و سواد سلامت ناكافي انجام شد. مواد و روش ها: اين مطالعه تجربي با مشاركت 192 نفر از سالمندان شصت سال و بالاتر شهر ايلام از ارديبهشت تا شهريور 1395 اجرا شد. افراد مورد مطالعه در چهار گروه 48نفره شامل دو گروه مداخله با سواد سلامت كافي و ناكافي و دو گروه كنترل با سواد سلامت كافي و ناكافي تقسيم شدند. برنامه آموزش تغذيه سالمندان شامل چهار جلسه سخنراني با پرسش و پاسخ، به همراه كتابچه راهنماي تغذيه سالمندان براي گروه مداخله اجرا شد. سطح سواد سلامت افراد با استفاده از آزمون سواد سلامت عملكردي بزرگسالان بررسي شد. همچنين سطوح دانش، نگرش و عملكرد تغذيه‌اي با استفاده از پرسش‌نامه محقق‌ساخته در دو مرحله قبل و دو ماه بعد از مداخله آموزشي مورد ارزيابي قرار گرفت. براي تحليل داده‌ها از نرم‌افزار SPSS نسخه 21، آمار توصيفي و آزمون‌هاي مجذور كاي، تي زوجي و آزمون دقيق فيشر استفاده شد. يافته ها: ميانگين ±انحراف معيار سن مردان 2/38 ±61/24 سال و ميانگين ±انحراف معيار سن زنان 2/45 ±61/35 سال بود. اكثر مردان داراي سواد بهداشتي كافي (84/37٪) بودند، در حالي كه نسبت مردان و زنان در كساني كه سواد بهداشتي كافي نداشتند تقريباً يكسان بود. پس از مداخله آموزشي ميانگين نمرات دانش (0/013=P)، نگرش (0/015=P) و رفتار (0/001=P) در گروه مداخله با سواد سلامت كافي به طور معني‌داري افزايش يافت. در گروه مداخله با سواد سلامت ناكافي، فقط نمره دانش پس از مداخله افزايش معني‌داري نشان داد (0/035=P). با اين حال تغيير معني‌داري در نمرات دانش، نگرش و عملكرد تغذيه‌اي هيچ‌كدام از گروه‌هاي كنترل ايجاد نشد (05/P 0). نتيجه گيري: اثربخشي مداخله آموزشي در زمينه تغذيه سالمندان به طور معني‌داري تحت تأثير سطح سواد سلامت آن‌ها است.