تحليل روابط ساختار بلاغي در پيام‌هاي بازرگاني و ميزان تأثيرگذاري آن بر مخاطبان

نظريه‌ ساختار بلاغي رويكردي علمي است كه در حوزه‌ مطالعات زبان‌شناسي‌رايانشي مطرح شده است و ابزاري كارآمد براي توصيف متن در اختيار پژوهشگران قرار مي‌دهد. در اين ساختار هر بخش از متن نسبت به ديگر بخش‌هاي متن نقشي بر عهده دارد. متداولترين رابطه‌ متني، رابطه‌ هستهوابسته است. در اين رابطه بخشي از متن براي بخش ديگر نقش مكمل ايفا مي‌كند. نظام روابط اين بخش‌ها با خواندن متن و ترسيم نمودارهاي درختي به ‌تصوير كشيده مي‌شود. در تحقيق حاضر نتايجِ به‌دست‌آمده حاكي از آن است كه روابط پركاربرد در ساختار متنِ پيام‌هاي بازرگاني مورد بررسي، رابطه‌هايي چون «بسطي»، «انگيزشي»، «ربطي»، «پس‌زمينهاي»، «ممكن‌سازي»، «مشكلراه‌حلي» و «شواهدي» است. طي بررسيِ به‌عمل‌آمده درصد فراواني روابط «بسطي» و «انگيزشي» بيشترين نمود را در ميان ديگر روابط دارا است و روابط بعدي، بسته به موضوع آگهي، متغير بوده است. با شناخت روابط فوق در متن آگهي، مي‌توان به كاركرد زبان بر مبناي نقش ترغيبي آن دست يافت؛ چراكه تمركز پيام به سمت مخاطب است و به‌كارگيري چنين روابطي مخاطب را به خريد كالا و استفاده از خدمات ترغيب مي‌كند. آمار و اطلاعات مورد نياز در اين پژوهش به صورت داده‌هاي مقطعي و به‌ وسيله‌ تكميل پرسش‌نامه و مصاحبه با تعداد 100 نفر دانشجو به شكل تصادفي به دست آمده و با در اختيار قراردادن تعدادي از 268 نمونه متن پيام‌هاي بازرگاني جمع‌آوري گرديده است؛ سپس 7 رابطه‌ بلاغيِ مورد اشاره به روش OLS (حداقل مربعات معمولي) كه روشي متداول براي برآوردهاي خطي است، به منظور تخمين ميزان تأثيرگذاري بر مخاطبان با به‌كارگيري نرم‌افزار SPSS مورد پردازش قرار گرفته است. نتايج حاصل از تخمين روابط مذكور بر ميزان تأثيرگذاري بر مخاطبان نشان مي‌دهند روابط «بسطي» و «ممكن‌سازي» اثري منفي بر مخاطبان داشته و موجب كاهش تأثيرگذاري بر ايشان شده است. از طرفي در ديگر روابط، تأثيرات مثبتي در جذب مخاطبان مشاهده شده است.