قضاوت‌ و تصميم‌گيري‌ اخلاقي مبتني بر روابط خودي و غيرخودي: يك مطالعه مروري نظام مند

مقدمه: بخش بزرگي از قضاوت‌ هاي روزمره انسان تحت تاثير روابط بين‌ فردي قرار دارد. در موقعيت‌هاي بين ‌فردي شخص ناگزير به انتخاب بين زير پا گذاشتن اصل برابري و انصاف يا آسيب ‌زدن به روابطش با ديگران است. مطالعات مختلفي به بررسي قضاوت ‌هاي اخلاقي مبتني بر روابط پرداخته ‌اند. هدف مطالعه حاضر هدف بررسي قضاوت‌ها مبتني بر روابط و عوامل موثر بر اين نوع قضاوت‌ها بود. روش كار: اين مطالعه يك پژوهش مروري نظامند بود كه در آن مطالعات منتشر شده در بازه زماني ۱۹۵۰ تا ۲۰۲۰ مورد بررسي قرار گرفت. جستجو در پايگاه‌هاي اطلاعاتي داخلي مركز مطالعات علمي جهاد دانشگاهي، پرتال جامع علوم انساني، و خارجي PubMed،ISI Web of Science و Google Scholar با كليدواژه‌هاي فارسي و انگليسي انجام شد. از ميان ۲۱۰ مقاله بازيابي شده، بر اساس معيارهاي ورود و خروج، ۵۲ مطالعه مورد بررسي قرار گرفتند. يافته‌ها: علي رغم مقبوليت اصل بي طرفي و برابري اخلاقي، پژوهش ‌هاي بررسي شده در اين مقاله نشان مي ‌دهند كه روابط خود و غيرخودي قضاوت‌ها و تصميم‌گيري‌هاي اخلاقي افراد تحت تاثير قرار مي‌دهد و اين تاثير بر اساس سطح ارتباط ژنتيكي، نزديكي عاطفي و آشنايي متفاوت است. همچنين عواملي چون هزينه كمك، جنسيت، سوگيري‌هاي شناختي و بي‌تفاوتي اخلاقي در اين نوع قضاوت‌ها تاثيرگذار هستند.نتيجه‌گيري: با وجود پيشرفت‌هاي قابل توجه در زمينه قضاوت‌هاي مبتني بر روابط، نتايج برخي مطالعات انجام شده با يكديگر در تناقض است. از جمله دلايل اين امر مي ‌توان به تفاوت در پرسش‌ هاي استفاده شده در ارزيابي قضاوت‌هاي اخلاقي، عدم وجود تنوع در محتواي معماهاي اخلاقي و روابط مورد مطالعه، اشاره كرد و همچنين به دليل عدم تنوع در نمونه‌گيري، نتايج بيشتر مطالعات در اين زمينه قابل تعميم نيست.