تحليل فضايي شاخصهاي شكل‌گيري روستاي خلاق در سكونتگاه‌هاي روستايي (مطالعه موردي: منطقه سيستان)

طرح مسئله: وجود آشفتگي و نابساماني در سكونتگاه‌هاي روستايي باعث شده تا اكثر كشورها در جستجوي شناخت يا خلق راه و روش‌هاي جديد براي تحقق توسعۀ روستايي باشند. در اين بين، ارزيابي شاخص‌هاي روستاي خلاق در عرصۀ بهبود اوضاع جوامع روستايي مطرح مي‌گردد و بايد در برهۀ زماني كنوني توجه ويژه‌اي به آن شود.هدف: پژوهش حاضر باهدف ارزيابي شاخص‌هاي روستاي خلاق در سكونتگاه‌هاي روستايي سيستان انجام‌شده است.روش: اين پژوهش بر پايۀ روش توصيفي – پيمايشي و ازنظر هدف كاربردي است. براي گردآوري اطلاعات روش‌هاي اسنادي و ميداني به كار رفت. جامعۀ نمونۀ اين پژوهش علاوه بر 28 متخصص درزمينۀ روستايي و توسعۀ منطقه‌اي، ساكنان 20 روستا از توابع منطقۀ سيستان است. دراين‌بين، بر اساس فرمول كوكران، تعداد 308 نفر انتخاب شدند و با روش تصادفي از آن‌ها نظرسنجي شد. براي دستيابي به اهداف پژوهش، از نرم‌افزارهاي‌ SPSS، Dematel، ANP، MABAC و GIS استفاده شد.نتايج: بر اساس آزمون (T تك نمونه‌اي)، ميانگين بدست آمده براي تمامي ابعاد بيشتر از ميانگين نظري (3) مي‌باشد. نتايج ديمَتِل نشان داد معيار ترويج و آموزش از بيشترين تأثيرگذاري و معيار خطرپذيري از بيشترين تأثيرپذيري در شكل‌گيري روستاي خلاق برخوردار است. نتايج فرآيند تحليل شبكه‌اي نشان داد، مؤلفۀ ترويج و آموزش با وزن‌ 0.342 مهم‌ترين عامل اثرگذار و مؤلفۀ انعطاف‌پذيري با وزن‌ 0.079 كم‌اهميت‌ترين عامل اثرگذار بر شكل‌گيري روستاي خلاق از نظر كارشناسان مي‌باشد. نتايج تحليل فضايي شدت اثر شاخص‌هاي روستاي خلاق با استفاده از ماباك نشان داد تعداد 6 روستا داراي وضعيت مطلوب، 11 روستا داراي وضعيت متوسط و تعداد 3 روستا داراي شدت اثر كم مي‌باشند.نوآوري: در پژوهش حاضر براي نخستين بار تحليل فضايي عوامل مؤثر بر شكل‌گيري روستاي خلاق در سكونتگاه‌هاي روستايي آن‌هم با استفاده از مدل‌هاي كاربردي بررسي شده است.