ارزيابي شناخت دانشجويان از مفهوم علم و كاوشگري علمي و رابطه‌ي آن با درك يك مفهوم فيزيكي (جرم)

پيشينه و اهداف: نگاه تك بعدي  به علم اعتبار اعتبار كافي ندارد زيرا علم ماهيت بين رشته اي و چندين بعدي دارد. علم به عنوان تلاش انساني براي توضيح پديده‌هاي طبيعي است كه نياز به دانش بين رشته اي دارد. تلاش افراد از تمامي فرهنگ‌ها و شاخه هاي علوم دانش و معرفت علمي را به وجود مي آورد اين دانش مبتني بر شواهد تجربي، استدلال عقلاني و شك‌گرايي است و در عين بادوام بودن، گذرا و موقتي بودن علم را نيز داراست. امروزه بحث و گفتگو پيرامون علم و چگونگي عملكرد آن باعث ظهور مباحثي چون «ماهيت علم» شده است. ماهيت علم فصل مشترك فلسفه، تاريخ، جامعه‌شناسي و روان‌شناسي علم است كه به پرسش‌هايي از قبيل علم چيست و چگونه كار مي‌كند؟ دانشمندان به عنوان يك گروه اجتماعي چگونه فعاليت مي‌كنند و چگونه جامعه و علم تأثير متقابل دارند، پاسخ مي‌دهد. در اين حوزه مؤلفه‌هاي مختلفي مانند مشاهده و استنباط، گذرا و موقتي بودن، تخيل و خلاقيت، جامعه و فرهنگ، قوانين و نظريه‌ها در علم و روش‌هاي علمي چندگانه مورد بررسي قرار مي‌گيرند كه از آنها با عنوان «مؤلفه‌هاي ماهيت علم» ياد مي‌شود. در اين پژوهش، در يك طرح توصيفي پيمايشي و با رويكرد كمّي، درك دانشجويان فيزيك از علم و كاوشگري علمي مورد سنجش قرار گرفت. روش ها: جامعه‌ي متشكل از دانشجويان سال دوم و سوم كارشناسي فيزيك دانشگاه‌هاي شهر تهران و اصفهان در نظر گرفته شد. نمونه‌ي آماري شامل 4 كلاس از دو دانشگاه در دسترس بود. پرسشنامه بين الملي درك دانشجويان از علم و كاوشگري علمي در اختيار دانشجويان قرار گرفت. داده ها با آزمون تيتك نمونه اي و ضريب همبستگي بررسي گرديد. يافته ها:نتايج نشان دادكه دانشجويان مورد سنجش، درك ناقصي از مؤلفه‌‌هاي ماهيت علم دارند. بين درك دانشجويان از مفاهيم فيزيك و ديدگاه آنها نسبت به ماهيت علم همبستگي معنادار مثبت وجود دارد. در راستاي ارايه راهكارهاي به روز براي بالابردن سطح آشنايي دانشجويان از ماهيت علم، اركاني از ابر فناوري قرن بيست و يكم اينترنت براي علم آموزي و شناخت ماهيت علم معرفي و مورد بررسي قرار گرفت و نشان داده شد كه مشاهده و استنباط، خيال پردازي و خلاقيت، جامعه و فرهنگ، قوانين و نظريه‌ها، و علاوه بر اينها گذرا و موقتي بودن علم و روش‌هاي علمي همگي نياز به آموزش با روشهاي نوين اينترنتي دارند.  نتيجه‌گيري: در اين مقاله 1 با يك آمار معمولي اين موضوع را كه شناخت دانشجويان و عموم از علم و مولفه هاي اساسي آن ناقص است به اثبات رسانديم. 2 به پتانسيلهاي فضاي وب براي شناساندن علم و ماهيت متحول گونه و پر از خلاقيت آن پرداختيم. 3 پيشنهاداتي جهت ايجاد بستري مناسب  براي آموزش و شناخت علم ارايه شد.