الگوي توسعه حرفه اي مديران آموزشگاهي هنرستان هاي فني و حرفه اي (با استفاده از رويكرد نظريه‌پردازي داده بنياد نوظهور)

پيشينه و اهداف: توسعه حرفه‌ي از مهم‌ترين موضوعات حوزه مديريت منابع انساني است كه پيامد آن، پديد آمدن مراتبي از شايستگي‌هاي حرفه‌اي در كاركنان است. در آموزش‌وپرورش، مطالعات پيرامون توسعه حرفه‌اي، با رويكردهاي مختلف صورت گرفته است: شناسايي و تعيين نيازهاي حرفه‌اي مديران و معلمان و تعيين روش‌هاي توسعه حرفه‌اي آنان ازجمله رويكردهاي مهم با فراواني بالا بوده است. در هر رويكردي، شناسايي و تعيين ابعاد، مؤلفه‌ها و عناصر سازنده توسعه حرفه‌اي، در تدوين و تدارك  توسعه حرفه‌اي معلمان و مديران  ضروري بوده است. هدف از اين پژوهش  شناسايي ابعاد و مؤلفه‌هاي سازنده توسعه حرفه‌اي و ارائه الگوي توسعه حرفه‌اي مديران آموزشگاهي هنرستان‌هاي فني حرفه‌اي مي‌باشد. روش ها: پژوهش حاضرازنظراهداف كاربردي، ازنظرداده كيفي وازنظرماهيت و نوع مطالعه داده بنياد نوظهور است. جامعه آماري پژوهش حاضر را30 نفر از خبرگان علمي و مديريتي سطوح ستادي وزارت آموزش‌وپرورش و دانشكده‌هاي فني و حرفه‌اي تشكيل مي‌دهند كه بر اساس روش نمونه‌گيري آگاهانه از نوع هدفمند گلوله برفي انتخاب‌شده‌اند. فرايند مصاحبه، بارش فكري و فن دلفي (در سه دور) بر روي خبرگان اجرا شد، و در مصاحبه با نفر هجدهم همگرايي حاصل گرديد و به اشباع نظري رسيد، به‌نحوي‌كه مصاحبه‌هاي بيشتر، اطلاعات جديدي را ارائه نمي‌كرد. ابزار سنجش، فرم مصاحبه نيمه ساختار يافته است كه براي تنظيم  آن، ابتدا الگوها، يافته‌ها، مطالعات و نظريه هاي  ملي و جهاني در زمينه توسعه حرفه‌اي بررسي شد و سپس از طريق كدگذاري باز و در مصاحبه با خبرگان،كدهاي بيشتري احصاء و اضافه گرديد. در گام بعد، به مدد كدگذاري محوري، ابعاد، مؤلفه‌ها و شاخص‌هاي سازنده آن‌ها طبقه‌بندي و پرسشنامه براي خبرگان ارسال گرديد. يافته‌ها: بعد از طي مراحل پژوهش و بكار بستن سه مرحله كدگذاري باز ،كدگذاري محوري و كدگذاري انتخابي 10بعد، 39 مؤلفه و320 شاخص براي الگوي توسعه حرفه‌اي مديران آموزشگاهي هنرستان‌هاي فني حرفه‌اي شناسايي و نهايي گرديد. نتيجه‌گيري: درنهايت، ابعاد توسعه حرفه‌اي مديران  در 10 بعد ، به ترتيب اولويت شامل بعد دانش، بعد نگرش، بعد توانايي‌هاي فكري و ذهني، بعد توانايي‌هاي مديريتي، بعد مهارت‌هاي مديريتي عملكردي، بعد مهارت‌هاي ميان فردي، بعد مهارت‌هاي مديريتي تعالي و بهبود، بعد مهارت‌هاي رهبري تحول‌آفرين، بعد مهارت‌هاي حرفه‌اي و شغلي، بعد ويژگي‌هاي روان‌شناختي و شخصيتي تعيين گرديد. ابعاد يادشده 39 مؤلفه كه عناصر سازنده الگوي توسعه حرفه‌اي مديران آموزشگاهي هنرستان‌هاي فني حرفه‌اي محسوب مي‌شدند را در برمي‌گرفت. اين مؤلفه‌ها عبارت بودند از: دانش عمومي، مديريت آموزشي، مديريت آموزشگاهي، دانش تخصصي، نگرش به منابع انساني، نگرش به تغيير،  تحول و بهبود نگرش به مشاركت ذي‌نفعان، نگرش به تعليم و تربيت، آموزش‌هاي فني و حرفه‌اي و مهارتي، كارآفرينانه، تفكر استراتژيك، تفكر تحليلي، حل مسئله، تفكر خلاق، توانايي عمومي، توانايي حرفه‌اي، توانايي فني و تخصصي، انگيزش افراد، آموزش توسعه، برنامه‌ريزي و سازمان‌دهي، نتيجه گرايي، همكاري و همدلي، تيم سازي، ارتباط مؤثر، شبكه‌سازي، ذي‌نفع مداري، هوشياري سازماني، تغيير و بهبود، اقتدار، نفوذ آرماني و كاريزماتيك، انگيزش الهام‌بخش، ترغيب ذهني، توجه و ملاحظات فردي، مهارت‌هاي حرفه‌اي، مهارت‌هاي فني و تخصصي، اعتمادبه‌نفس، مسئوليت‌پذيري، صداقت، كمال‌جويي و رشد حرفه‌اي.