طراحي همه‌شمول و معماري اخلاق مدار

زمينه: به دنبال گسترش نارضايتي‌ها از معماري مدرن، نگرش ماشيني به انسان و ناديده گرفتن ارزش‌هاي انساني و كرامت وجودي بشر، جنبش جهاني حمايت از استقلال و مشاركت، در واكنش به واقعيت‌هاي جمعيت شناختي و اجتماعي، شكل گرفت. اين جنبش كه در سال 1988 با عنوان طراحي همه‌شمول به رسميت شناخته شد، سبب گرديد تا افراد بيشتري با هر سطح توانايي آزادانه و مستقل ادامه حيات دهند. اين مقاله درصدد واكاوي ابعاد اخلاقي طراحي همه‌شمول و تقويت آن‌ها در فضاهاي عمومي است تا با ارتقاي سطح تعاملات اجتماعي، شرايط بهره‌مندي عادلانه انسان‌ها از امكانات محيطي را فراهم آورد. در اين راستا با آسيب‌شناسي علل ضعف تعاملات اجتماعي در فضاهاي عمومي شهر تهران و ناكارآمدي قوانين موجود در اين زمينه، نسبت به تدوين راهكارهاي طراحي اخلاق مدار مبتني بر معيارهاي طراحي همه‌شمول اقدام شده است. نتيجه‌گيري: يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد كه موانع پيش روي گروه‌هاي هدف در حضور بي‌واسطه و آزادانه آنان در محيط ، برخاسته از عدم رعايت اخلاق حرفه‌اي در سه مرحله طراحي، بازسازي و دوران بهره‌برداري است و كاهش تعاملات اجتماعي و عدم تمايل افراد داراي معلوليت به مشاركت فعال در جامعه از يك‌سو ريشه در مسائل فرهنگي جامعه و عدم رعايت اخلاق در طراحي محيط‌هاي عمومي داشته و از سوي ديگر مربوط به فقدان نگرش يكپارچه اخلاق مدار در تصميم سازي مسئولان شهري است.