پتانسيل‌يابي منابع آب زيرزميني برپايه‌ سيستم اطلاعات جغرافيايي (GIS) و سنجش از دور (RS) با استفاده از فرايند تحليل شبكه‌اي (ANP) نمونه‌ پژوهش: دشت ناز ساري

شناسايي منابع آب زيرزميني و تلاش براي حفظ منابع آبي، يكي از اهداف بزرگ كشورهايي است كه با مشكل كم‌آبي مواجه هستند. آب‌هاي زيرزميني طي دهه‌هاي اخير به دليل برداشت بيش از تغذيه كاهش يافته‌اند.‌ مديريت منابع آب زيرزميني با اكتشاف و بهره‌برداري متناسب با پتانسيل آبخوان، يكي از مهم‌ترين راهبردها در اين زمينه است. در اين پژوهش به‌منظور پهنه‌بندي پتانسيل آب زيرزميني دشت ناز ساري، از عوامل مؤثر بر نفوذپذيري خاك و تغذيه‌ سفره‌هاي آب زيرزميني شامل لايه‌هاي زمين‌شناسي، پوشش گياهي، شيب، جهت شيب، بارش، دما، ارتفاع، فاصله از گسل، تراكم گسل، فاصله از آبراهه و تراكم آبراهه و فاصله از جاده استفاده شد. به اين منظور نخست لايه‌هاي اطلاعاتي مورد نياز در محيط نرم‌افزار ArcMap 10.3 به‌صورت لايه‌ رستري تهيه شد؛ سپس هريك از عوامل در بردار وزن به‌دست‌آمده از روش ANP ضرب و نقشه‌ پتانسيل‌يابي منابع آب زيرزميني منطقه از راه حاصل‌جمع لايه‌هاي نهايي عوامل اقليمي، هيدرولوژي، زمين‌شناسي، توپولوژي و زيست‌محيطي تهيه شد. به‌منظور اعتبارسنجي نقشه‌ نهايي، منحني ROC به كار رفت. نتايج نشان داد 995.35 كيلومترمربع از مساحت منطقه پتانسيل زياد و بسيار زياد، 2549.76 كيلومترمربع پتانسيل كم و بسيار كم و 642.17 كيلومترمربع پتانسيل متوسط درزمينه‌ منابع آب زيرزميني دارند؛ همچنين نتيجه‌ 87درصدي منحني ROC بيان‌كننده‌ دقت زياد اين روش در تهيه‌ نقشه‌ پتانسيل آب زيرزميني در محدوده‌ مطالعاتي است. براساس روش ANP نيز، عوامل زمين‌شناسي و ارتفاع منطقه بيشترين تأثير را بر پتانسيل‌يابي منابع آب زيرزميني در منطقه‌ بررسي‌شده دارند. بر اين مبنا بررسي پتانسيل سفره‌هاي آب زيرزميني و بهره‌برداري بهينه و متناسب با توان آبخوان براي مديريت پايدار اين منابع ضروري است