مدل‌سازي احتمالاتي در بررسي عوامل مؤثر بر ايجاد رودشكن‌ها نمونه پژوهش: كمربند كوهستاني زاگرس، حوضۀ قلعه شاهرخ

رودشكن‌ها از لندفرم‌هاي پرشيب رودخانه‌اي هستند كه در تحول سيستم‌هاي رودخانه‌اي اهميت دارند. اين پژوهش با هدف شناسايي عوامل مؤثر بر ايجاد رودشكن و تعيين مناطق مستعد ايجاد رودشكن در حوضۀ قلعه شاهرخ با استفاده از روش رگرسيون لجستيك باينري انجام شده است. بدين منظور عوامل مؤثر بر ايجاد رودشكن انتخاب شدند و سپس ارتباط آنها با پراكنش رودشكن‌ها بررسي شد؛ در ادامه متغيرهاي تأثيرگذار و ميزان تأثير آنها بر رودشكن تعيين و مدل پيش‌بيني با رگرسيون لجستيك روي اين متغيرها انجام شد. نتايج آزمون درست‌نمايي در مدل ارائه‌شده نشان مي‌دهد زمين‌شناسي و فاصله از مرزهاي سازندهاي زمين‌شناسي در مدل معنادارند. تحليل نتايج نشان مي‌دهد با كاهش مقدار در شاخص‌هاي بريدگي و سطوح هم‌پايه، فاصله از مرزهاي سازندهاي زمين‌شناسي و با افزايش برش عمودي احتمال وجود رودشكن افزايش مي‌يابد. درباره ساير عوامل استفاده‌شده، رابطه‌اي ديده نشد. دقت 87درصدي داده‌هاي آزمون در نمودار راك بيان‌كننده دقت زياد مدل در تشخيص درست نقاط رودشكن در حوضه قلعه شاهرخ است. نتيجۀ شاخص يودن براي داده‌هاي آزمون 0.66 است كه ارائه اطلاعات درست از وضعيت احتمال نقاط رودشكن به‌ويژه براي داده‌هاي آزمون مدل را نشان مي‌دهد. نتيجه ضريب توافق كاپا براي داده‌هاي آزمون 0.60 است كه تطابق و توافق هر دو روش را با مقادير مشاهداتي نقاط رودشكن نشان مي‌دهد. براساس نتايج اين پژوهش، سازندهاي زمين‌شناسي و توپوگرافي در رخداد رودشكن‌ها در منطقه مطالعه‌شده نقش مهمي دارند و رگرسيون لجستيك نيز، مدل مناسبي براي پيش‌بيني وقوع رودشكن است.