عنوان مقاله :
زمين‌شيمي و سنگ‌زايي سنگ‌هاي آتشفشاني كربونيفر شمال‌باختري مرند: شاهدي بر ماگماتيسم كافت درون‌قاره‌اي
پديد آورندگان :
بدرزاده ، زهرا دانشگاه پيام نور - گروه زمين شناسي , آقازاده ، مهراج دانشگاه پيام نور - گروه زمين شناسي , فتحي ، سحر دانشگاه پيام‌نور - گروه زمين شناسي
كليدواژه :
سنگ‌هاي آتشفشاني , سنگ‌زايي , كافت , پالئوزييك , مرند
چكيده فارسي :
توالي سنگ‌هاي آتشفشاني رسوبي بررسي‌شده به سن كربنيفر در استان آذربايجانشرقي، شمال شهرستان مرند و در پهنه‌ساختاري ايران‌مركزي جاي دارد. اين مجموعه دربردارنده‌تناوبي از ماسهسنگ، شيل، كنگلومرا، سنگآهك، سنگ‌هاي آذرآواري فلسيك، آلكالي‌بازالت و ريوليت است كه زير توالي رسوبي پرمين و روي سنگ‌هاي رسوبي دونين رخنمون يافتهاند. ماگماتيسم اين منطقه از نوع دوگانه است. سنگ‌هاي بازيك سرشت آلكالن دارند و از عنصرهاي ليتوفيل با شعاع يوني بزرگ غني‌شدگي و از عنصرهاي با قدرت يوني بالا تهي‌شدگي دارند و ازاين‌رو، ويژگي‌هايي همانند بازالت‌هاي نوع OIB نشان ميدهند. برپايهويژگيهاي عنصرهاي كمياب، سنگ‌هاي بازيك از ذوب‌بخشي درجه پايين خاستگاه گوشته‌اي گارنت اسپينل لرزوليتي پديد آمده‌اند كه هنگام صعود به سطح دچار جدايش بلورين شده‌اند. برپايه‌بررسي‌هاي زمينشناسي و دادههاي عنصرهاي اصلي و كمياب، سنگ‌هاي ريوليتي منطقه را با گرانيتوييدهاي نوع A مي‌توان مقايسه كرد. نسبت‌هاي عنصرهاي كمياب اين سنگ‌ها بسيار نزديك به تركيب برآوردشده براي پوستهقارهاي كل و نشان‌دهنده‌خاستگاه پوسته‌اي اين سنگ‌هاست. سنگ‌هاي ريوليتي پيامد ذوب آبگيري توناليت يا گرانوديوريت و در پي نفوذ ماگماي بازيك و تأمين گرماي لازم هستند. ولكانيسم دوگانه‌منطقه در زمان كربونيفر در پاسخ به فرايند كافت‌زايي و بالاآمدگي سست‌كره در فازهاي نخستين بازشدگي نئوتتيس روي داده است.
