عنوان مقاله :
رابطه‌زماني- مكاني كانه‌زايي و ماگماتيسم در كانسار چندفلزي مزرعه (شمال اهر، استان آذربايجان‌شرقي)
پديد آورندگان :
جمالي ، حمايت دانشگاه اصفهان - گروه زمين شناسي
كليدواژه :
اسكارن , مرتبط با توده‌آذرين دروني , باتوليت شيورداغ , الگوي اكتشافي , معدن مزرعه , پهنه‌ارسباران
چكيده فارسي :
باتوليت شيورداغ از مهمترين تودههاي آذرين دروني در شمال‌باختري ايران است كه در توالي رسوبي آتشفشاني كرتاسه‌بالايي و ائوسن نفوذ كرده و با كاني‌سازي مس آهن (تنگستن و طلا) همراه است. اين باتوليت از فازهاي ماگمايي گوناگون (به سن 33 تا 10 ميليون سال پيش) با تركيب و ويژگيهاي زمين‌شيميايي متفاوت تشكيل شده است. فازهاي قديميتر (اليگوسن) كالكآلكالن، بيشتر تركيب گرانيت، گرانوديوريت، سينيت و گابرو دارند و دربردارنده‌درشت‌بلورهاي پتاسيم‌فلدسپار و پلاژيوكلاز هستند. ماگماي سازنده‌اين سنگ‌ها ميزان آب كمتري دارد و با كانه‌زايي بارزي همراه نيستند؛ اما فازهاي جوانتر (ميوسن) كه بيشتر تركيب كوارتزمونزونيتي نشان مي‌دهند و درشت‌بلورهاي آمفيبول و بيوتيت دارند، از ماگمايي با سرشت آداكيتي پديد آمده‌اند. اين ماگما ميزان آب بيشتري داشته است و از ديدگاه مكاني و زماني، رابطه‌نزديكي با كانهزاييهاي گوناگون داشته است. اين رابطه به‌عنوان الگوي اكتشافي در منطقه‌شيورداغ پيشنهاد ميشود. كانه‌زايي در منطقه‌معدن مزرعه به دو صورت تودهاي (اسكارني) و رگچهاي انتشاري (مرتبط با توده‌آذرين دروني) رخ داده است. كاني‌سازي اسكارني كه بيشتر شامل گارنت، اپيدوت، مگنتيت، پيريت و كالكوپيريت است، در سنگ آهكهاي كرتاسه‌بالايي رخ داده است؛ اما كانهسازي رگچهاي انتشاري هم در تودههاي نيمهآتشفشاني ميوسن و هم در تودههاي درشت‌بلور اليگوسن رخ داده و با دگرساني پتاسيك ضعيف و فيليك همراه است.
