تأثير استقلال هيئت‌مديره بر سود خالص و جريان‌هاي نقد عملياتي: تركيب ديدگاههاي اقتصادي و روانشناختي

نظريۀ نمايندگي از ديدگاه اقتصادي، فردي عقلايي را نشان مي‌دهد كه هدفِ بيشتركردن منافع شخصي خود را دارد؛ بنابراين، به‌منظور كنترل رفتار فرصت‌طلبانۀ نماينده بايد مديران مستقل در هيئت‌مديره منصوب شوند؛ اما نظريۀ مباشرت با مدنظر قرار دادن نيازهاي سطح بالاي سلسله‌مراتب نياز‌هاي مازلو و استدلال‌هاي روانشناسي سازماني، پيشنهاد مي‌دهد اعتماد به مديرانِ موظف به عملكرد بهتر منجر مي‌شود. با توجه به تأثير رفتار انسان از نيازهاي متعدد، هدف پژوهش حاضر، بررسي تأثير استقلال هيئت‌مديره بر عملكرد مالي با توسعۀ نظريۀ تركيبي از دو تئوري يادشده است. داده‌هاي پنل متوازن 124 شركت از جامعۀ شركت‌هاي پذيرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران طي سال‌هاي 1390-1397 جمع‌آوري شدند و تجزيه‌وتحليل فرضيه‌ها با روش رگرسيون حداقل مربعات تعميم‌يافتۀ عملي به كمك نرم‌افزار استاتا انجام شد. بر مبناي يافته‌هاي پژوهش بين استقلال هيئت‌مديره و جريان‌هاي نقد عملياتي، تأثير معني‌داري مشاهده نشد؛ در حالي كه نسبت اعضاي غيرموظف هيئت‌مديره تأثير معني‌داري بر سود خالص به شكل درجه دو با تقعر رو به پايين دارد. اينگونه بيان مي‌شود كه تركيب ديدگاه اقتصادي تئوري نمايندگي و ديدگاه روانشناختي تئوري مباشرت براي استقلال هيئت‌مديره، تأثير مثبتي بر سودآوري شركت دارد. به عبارت ديگر، يافته‌هاي پژوهش نشان دادند هيئت‌مديرۀ اثربخش شامل مديران موظف و اكثريت اعضاي غيرموظف است؛ بنابراين، در اين پژوهش، سطحي از استقلال هيئت مديره براي بهبود سودآوري شركت پيشنهاد شده است.