آموزش شفاهي- محور عروض با به‌كارگيري موسيقي؛ راهكاري نو در تدريس وزن شعر

عروض و قافيه ازجمله دانش ‏هاي ادبي است و از دروس دشوار تخصصي ادبيات فارسي در دوره متوسطه دوم و حتي دانشگاه محسوب مي‏شود. در حال حاضر آموزش عروض در مراكز رسمي به دليل روي آوردن عروضيان قديم به مقوله زحاف و طبقه‌بندي‌هاي اوزان شعر فارسي، كاربران را با قواعد دشوار و پيچيدۀ نام‌شناسي بحور روبه رو كرده است؛ تاجايي كه برخي از عروضيان جديد وجود زحافات را غيرضروري دانسته‌ و آن را به كلي از روند آموزش حذف كرده اند. بااين حال به نظر مي‌رسد تاكنون روش مناسبي براي شناخت اوليه وزن و به‌يادسپاري بلندمدت آن طراحي نشده است. راهكار ارائه شده در اين پژوهشِ بينارشته‌اي، توليد محتواي آموزشي موسيقايي و به‌كارگيري آن، به منظور تسريع و تسهيل و همچنين به‌يادسپاري بلندمدت اوزان شعر فارسي است. به منظور دستيابي علمي به محتواي آموزشي موسيقايي، نخست مفاهيم بنيادي و اركان تشكيل دهندۀ عروض و موسيقي تطبيق داده شد و كاربردهاي آن مقايسه شد تا حدود قابليت‌هاي موسيقايي عروض در دانش موسيقي به دست آيد. درنتيجه انطباق معتبري بين هجاهاي سه‌گانه (كوتاه، بلند، كشيده) عروضي با سه نت چنگ (e) و سياه (q) و سياهِ نقطه‌دار (j)؛ و همچنين وزن هر مصراع با مفهومِ جمله در تئوري موسيقي به دست آمد. بر همين اساس و با ايجاد «فاصله موسيقايي» بينابين هجاهاي عروضي، محتواي آموزشي موسيقايي، به عنوان «ملودي‌هاي عروضي» به دست آمد كه فرايند توليد آن شرح داده شد و نمونه‌‏اي از آن به پيوست مقاله آمده است.