بررسي ميزان تأثير قدرت انسان در افعال با تأكيد بر آيه 125 انعام از منظر فخررازي و علامه طباطبايي

جبر و اختيار ازجمله موضوعات مورد بحث ميان مفسران است. اين نوشتار با توجه به تعريف و نقشي كه قدرت انسان در تعيين جبري يا اختياري بودن افعال دارد، با استفاده از روش عرضه تفسير قرآن بر مباني كلامي متقن ديني برگرفته از آيات و روايات، به نقش قدرت انسان در افعال از منظر فخررازي و علامه طباطبايي با اهتمام به آيه 125 انعام پرداخته است. از نظر فخررازي، افزون بر اراده، قدرت انسان به هنگام صدور و همراه فعل از سوي خدا ايجاد مي‌شود پس تأثيري در حصول فعل نداشته، شرح صدر و ضيق صدر، همان داعي بوده كه اعطايي خداست. از منظر علامه طباطبايي آثار وجود قدرت و اراده از انسان بوده و در حصول فعل مؤثرند، اما چون وجود انسان در ذات و عمل وابسته به خداست، اين تأثير مستند تام به خدا نيز مي‌باشد. آيه 125 انعام با مدعاي فخررازي كاملاً بيگانه است. نتيجه نظر فخررازي جبر و نظر علامه طباطبايي امر بين الامرين است.