بررسي اثر عصاره برگ گياه اسپند(P.harmala) بر آپوپتوز ناشي از استرپتوزوتوسين در بافت پانكراس رت‌هاي صحرايي

زمينه و هدف: كاهش توده سلول بتا در پاتوژنز ديابت نوع دو انساني و در مدل‌هاي ديابت جوندگان نقش دارد. بنابراين، بررسي عصاره‌هاي گياهي از اين جهت كه آيا مانع كاهش توده سلول‌هاي بتا و جزاير لانگرهانس مي‌شوند اهميت مي‌يابد. هدف از اين مطالعه تعيين و بررسي اثر عصاره برگ گياه اسپند(P.harmala) بر آپوپتوز ناشي از استرپتوزوتوسين در بافت پانكراس رت‌هاي صحرايي بود.روش بررسي: در اين مطالعه تجربي كه در سال 1395 انجام شد، تعداد 32 سر موش رت نر10 ±250 گرمي‌از انستيتوپاستور تهران تهيه و به 4 گروه 8 تايي شامل؛ كنترل، ديابتي، ديابتي تحت تيمار با عصاره برگ، تجربي تحت تيمار با عصاره برگ اسپند، به طور تصادفي تقسيم شدند. رت‌هاي گروه‌هاي ديابتي، دوز 60 ميلي‌گرم بر كيلوگرم استپتوزوتوسين را دريافت نمودند. بعد از اطمينان از القاء ديابت در روز دهم تجويز عصاره متانولي برگ(150 ميلي‌گرم بر كيلوگرم) به روش گاواژ به مدت 28 روز براي گروه‌هاي تحت تيمار با عصاره، آغاز گرديد. عصاره متانولي برگ اسپند به روش سوكسله استخراج و اجزاء استخراج شده عصاره برگ به وسيله HPLC آناليز گرديد. در طول دوره قندخون رت‌ها چك گرديد و در انتهاي آزمايش بافت پانكراس خارج و پس از طي مراحل بافتي و انجام رنگ‌آميزي‌هاي بافتي عمومي‌هماتوكسيلين‌ـ ائوزينوفيل و اختصاصي اگنور، تعداد سلول‌هاي بتا شمارش و قطر جزاير اندازه‌گيري گرديد. در نهايت داده‌هاي جمع آوري شده با استفاده از آزمون‌هاي آناليز واريانس يك طرفه و توكي تجزيه و تحليل شد. يافته‌ها: نتايج تحقيق حاضر نشان داد كه عصاره برگ اسپند سرشار از تركيبات فلاوونوئيدي است و اگرچه اختلاف معني‌داري در غلظت سرمي‌گلوكز در روزهاي دهم، چهاردهم و بيست و هشتم بين گروه ديابتي و گروه كنترل وجود دارد(0.001 p)، ولي هيچ‌گونه اختلاف معني‌داري بين گروه ديابتي تحت تيمار با اين عصاره و گروه ديابتي وجود نداشته است. هم‌چنين ميانگين قطر جزاير در گروه ديابتي نسبت به گروه كنترل با اختلاف معني‌دار(0.01 p) كاهش يافته بود، اما اختلاف معني‌داري بين گروه ديابتي تحت تيمار با عصاره نسبت به گروه ديابتي وجود نداشت. نتايج در گروه تجربي تحت تيمار هم اختلاف معني‌داري با گروه كنترل نشان نداد.نتيجه‌گيري: عصاره برگ اسپند اگرچه حاوي فلاوونوئيد و تركيبات فنولي بود، اما بر خلاف پژوهش‌هاي گذشته، در گروه ديابتي نتوانسته بود عوارض ناشي از تجويز استرپتوزوتوسين را بهبود بخشد.