مدل تحليل فرآيند آموزش طراحي معنامحور مسكن با كاربست رويكرد نشانه شناختي

كم‌رنگ شدن هويت معماري به‌ويژه در حوزه مسكن را مي‌توان در كم‌توجهي به معناشناختي در آموزش طراحي ريشه‌يابي نمود. كاربرد عوامل معناساز راهي مؤثر در بازيابي هويت و القاي حس تعلق به مكان است و بهره‌گيري از نشانه‌ها به‌عنوان شاخص‌ترين عوامل معنايي، از بهترين راهكارها در معنادهي به فضاي مسكن محسوب مي‌شود. پيشينه پژوهش به‌طور عمده به تبيين مفاهيم معنا، نشانه و مشكلات آموزش معماري و تضعيت هويت در مسكن مي‌پردازد و «نگرش به معنا از ديدگاه عملي»، «عدم توجه به نقدهاي محتوايي در آموزش طراحي معماري»، «نگرش به معنا، از باب تأثيرات مخاطب»، «كم‌توجهي و يا نگرش ظاهري به نقش پژوهش در فرآيند آموزش طراحي»، خلأ تحقيقاتي محسوب مي‌شود. دست‌يابي به هدف «معنامحور نمودن آموزش طراحي مسكن با تأكيد بر دانش نشانه‌شناسي، از باب مخاطب محوري»، از طريق پاسخ‌گويي به سؤالات چيستي مؤلفه‌هاي مؤثر بر آموزش طراحي معنامحور و چگونگي روابط ميان آن‌ها قابل دست‌يابي است. روش‌هاي تحقيق پيمايشي و همبستگي با ابزار پرسش‌نامه پاسخ بايست و نمونه‌گيري از اساتيد و دانشجويان معماري دانشگاه‌هاي شهر تهران تحقق يافته است. براساس نتايج تحقيق، شناخت جامعه مخاطبان از طريق تحليل پژوهش‌ محور بستر و دست‌يابي به ابعاد زيبايي‌شناسي و روان‌شناسي از ديدگاه كاربران، مهم‌ترين عوامل مؤثر بر ارزيابي نظرات مخاطبان و ورود معنا به فرآيند طراحي مسكن از طريق به‌كارگيري نشانه‌ها است. براساس مدل پيشنهادي تأثير وجوه زيبايي‌شناسانه بر فرآيند آموزش طراحي معنامحور، نسبت به ابعاد روان‌شناختي، بيش‌تر است. فرآيند چرخه‌اي شناسايي بستر و كاربرد نشانه‌ها در قالب طراحي و نيز ارزيابي نشانه‌ها توسط مخاطبان، مهم‌ترين وجوه ارتباطي ميان عوامل مؤثر بر آموزش طراحي معنامحور مسكن تبيين شد. در راستاي زمينه‌سازي انطباق نهايي طراحي مسكن با خوانش مخاطبان، آموزش طراحي مطابق با چرخه‌هاي جزيي مدل، از مرحله تحليل پژوهش محور تا ارزيابي در هريك از مراحل ايده‌پردازي، طراحي فرم و كالبد و روابط فضايي ضروري است