بازتاب نقش الگوي باغ هاي تاريخي شهر تبريز در قالي هاي باغي شمال غرب ايران

باغ ايراني در شكل‌دهي به فرم، معنا، مضمون و محتواي بسياري از آثار هنري از جمله هنر فرش‌بافي نقشي تعيين‌كننده دارد. چگونگي تأثير فرم اين باغ‌ها بر نظام آرايش نگاره‌ها و تركيب‌بندي هندسي قالي‌هاي طرح باغي به‌عنوان ضرورت مطالعه‌ مطرح مي‌شود. اين تحقيق درصدد است تا ميزان پيوستگي و اقتباس از الگوي طراحي باغ‌هاي تاريخي شهر تبريز را در قالي‌هاي طرح باغي مربوط به قرن‌هاي 11 و 12 ه.ق. شمال‌غرب ايران مورد بررسي قرار دهد. با استفاده از روش مقايسه تطبيقي و تحليل موردي، سه باغ تاريخي شهر تبريز شامل باغ‌هاي صاحب‌آباد، ‌شمال و ائل‌گلي و هفت قالي طرح باغي مربوط به قرن 11 و 12 ه.ق. شمال‌غرب ايران انتخاب شد. نقشه باغ‌ها و طرح فرش‌ها، از اسناد تاريخي و مستندات (منابع) كتابخانه‌اي به‌دست آمده است. سپس بر اساس ويژگي‌هاي كالبدي ساختاري باغ‌هاي ايراني از‌جمله خصوصيات جغرافيايي محيطي، عناصر فضايي كالبدي، عناصر طبيعي، فرم هندسه و اصول طراحي زيبايي‌شناختي، ميزان نمود و بازتاب نظام هندسي و عناصر باغ‌هاي تاريخي مورد مطالعه در قالي‌هاي طرح باغي مورد بررسي قرار مي‌گيرد. نتايج تحقيق بيانگر وجود عناصر و ويژگي‌هاي مشترك طراحي هم‌چون استفاده از الگوي چهارباغ، هندسه مستطيلي، استفاده از خطوط مستقيم، تأكيد بر محور اصلي از طريق جوي آب، مركزيت كوشك و حوض، حصار و باغچه‌ها، درختان و بوته‌هاي تزييني، تقارن، ريتم، سلسله مراتب فضايي عملكردي و استقلال تنوع فضاها مي‌باشد. بنابراين طرح و ساختار كلي فرش‌هاي طرح باغي شمال‌غرب ايران با ساختار كلي باغ‌هاي صاحب‌آباد، ‌شمال و ائل‌گلي هماهنگي دارد. بيش‌ترين تأثير از نظر الگوي طراحي بر فرش‌هاي باغي شمال‌غرب ايران، به ترتيب مربوط به باغ‌هاي صاحب‌آباد، شمال و ائل‌گلي است.