مقابله‌ مقامي و كنشي حضرت محمد(ص) با ديگر پيامبران در شرح التعرف

شرح التعرف، از جمله آثار پديد آمده در حوزه‌ عرفان تعليمي به زبان فارسي است كه مستملي آن را بر التعرف كلابادي نوشته است. وي در اين اثر، جهت تبيين ديدگاه‏ها و تشريح مباني فكر و نظري خود، اثر خود را در پيوند بينامتني با قرآن كريم قرار داده و از آيات و روايات قرآني داستان انبياء استفاده كرده است. داستان‎ها و روايات منسوب به پيامبر(ص) از برجسته‏ترين موارد كاربردي در اين اثر است كه در بيشتر موارد به صورت تقابلي و مقايسه‏اي با داستان ساير پيغمبران آورده شده است. در اين نوع كاربرد، مقايسه در دو حوزه‌ كنش و مقام انجام شده كه نوع مقابله‌ مقامي با بسامد بيشتري در اين اثر آورده شده است. نويسنده در التعرف، بسياري از پيامبران را در نقطه‌ مقابل پيامبر(ص) قرار داده كه اين ميزان تقابل با اين دامنه‌ تنوع در اين اثر تقريباً كم‏نظير است. هدف نهايي مستملي در استفاده از اين شيوه، بيش از آنكه به منظور تشريح و تبيين اصول و مباني و اصطلاحات عرفاني باشد تأكيد صريح يا ضمني بر برتري و فضيلت حضرت محمد(ص) بر ساير پيامبران و در نتيجه برتري امت او بر ديگر امت‎ها است.