ارائه چارچوبي براي ارزيابي وبگاه‌ها از منظر معماري اطلاعات

در عصر حاضر كه حجم اطلاعات به‌صورت نمايي در حال افزايش است و كاربران گزينه‌هاي زيادي براي دسترسي به اطلاعات مورد نياز خود دارند، نشر و اشاعه اطلاعات در محيط وب بايد با دقت بيشتر و مبتني بر اصولي مشخص صورت گيرد. از اين رو، اگر سازمان‌ها به‌دنبال جلب رضايت كاربران خود در استفاده از وبگاه‌هايشان هستند بايد ضمن شناخت نيازها و رفتار كاربران، درك روشني از اهداف كسب‌وكار خود و نوع محتوايي داشته باشند كه قصد ارائه آن را در بستر وب دارند. بدين‌منظور عناصر اطلاعاتي بايد به‌نحوي مناسب سازماندهي و برچسب‌زني شوند تا بتوانند به‌راحتي در دسترس كاربران قرار گرفته و قابل فهم باشند. چنين چالش‌هايي موضوع معماري اطلاعات، به‌عنوان يك حوزه عملي و يك زمينه پژوهشي است. نقش معماري اطلاعات در كاربردپذيري محيط‌هاي اطلاعاتي از يك سو و نياز سازمان‌ها و كسب‌وكارها به ايجاد بستري اطلاعاتي براي تعامل هدفمند و سازنده با مخاطبان و كاربران خود و ارائه خدمت به آن‌ها از سوي ديگر، اهميت به‌كارگيري اصول معماري اطلاعات در سازمان‌ها را برجسته مي‌سازد. با توجه به آنچه گفته شد، در اين پژوهش قصد داريم كه ضمن تبيين سيستم معماري اطلاعات، به بررسي و معرفي اجزاي مختلف آن بپردازيم. سپس، با بهره‌گيري از مطالعات اسنادي و پنل خبرگي، چارچوبي براي ارزيابي معماري اطلاعات در وبگاه به‌عنوان بستر اصلي تعامل با كاربران سازمان پيشنهاد خواهيم داد. چارچوب پيشنهادي، سيستم معماري اطلاعات را در يك فضاي بزرگ‌‌‌تر با نام محيط اطلاعاتي در نظر مي‌گيرد. محيط اطلاعاتي از سه مؤلفه بافت، محتوا و كاربر تشكيل مي‌شود. كاربر به‌دنبال بهره‌برداري از محتواست و اين محتوا براي بافت محيط اطلاعاتي كه معرف سازمان و كسب‌وكار آن است، توليد ارزش مي‌كند. از سوي ديگر، بافت به‌دنبال بهبود محتواست و محتوا نيز در جذب كاربر مؤثر است. با شناخت هر يك از اين مؤلفه‌ها و توجه به روابط بين آن‌ها، نيازهاي محيط اطلاعاتي مشخص شده و به سيستم معماري اطلاعات وارد مي‌شود. سيستم معماري اطلاعات خود از چهار زيرسيستم به نام‌هاي سازماندهي، برچسب‌زني، پيمايش، و جست‌وجو تشكيل يافته كه بر يكديگر تأثيرات متقابلي داشته و در بهبود هم نقش دارند. سيستم سازماندهي ساختار و دسته‌بندي اطلاعات يك وبگاه را مشخص مي‌كند، سيستم برچسب‌زني اطلاعات مرتب‌شده توسط سيستم سازماندهي را با كمك برچسب‌هايي توصيف مي‌كند، سيستم پيمايش به كاربر كمك مي‌كند كه در وبگاه حركت كرده و به محتوا و اطلاعات مورد نظر دسترسي پيدا كند، و سيستم جست‌وجو به نوار جست‌وجو و امكانات آن در يك وبگاه اشاره دارد. براي ارزيابي هر يك از زيرسيستم‌هاي معماري اطلاعات در چارچوب پيشنهادي، يك سياهه وارسي ارائه شده كه از اجماع نظر خبرگان به‌دست آمده است. در نهايت، ارزياب مي‌تواند با شناسايي مؤلفه‌هاي محيط اطلاعاتي و با كمك اين سياهه‌هاي وارسي نسبت به ارزيابي معماري اطلاعات وبگاه اقدام كند.