ارزيابي نوسانات سطح آب زيرزميني دشت جيرفت با استفاده از تصاوير ماهواره‌اي GRACE

در چند دهه ‌ي اخير، استفاده ي بي‌رويه از منابع آب زيرزميني به افت سطح اين آب در بسياري از دشت‌هاي ايران منجر شده‌ است. با توجه به ضرورت موضوع، در اين پژوهش با استفاده از تصاوير ماهواره‌اي گريس به بررسي روند تغييرات سطح آب زيرزميني در دشت جيرفت در دوره ي 2016 ـ 2003 پرداخته شد. در اين راستا، ابتدا داده‌ها در سامانه ‌ي شبكه ‌ي موتور گوگل ارث انجين با سه الگوريتم JPL، GFZ و CSR پردازش و نتايج آنها با داده‌هاي مشاهداتي (پيزومتري) 2003 تا 2016 مقايسه شد. اين مقايسه، با بررسي همبستگي خطي بين تغييرات به دست آمده از الگوريتم‌ هاي سنجنده ‌ي GRACE و داده‌هاي مشاهداتي صورت گرفت و نتايج، همبستگي بالايي را بين الگوريتم‌ها و داده‌هاي مشاهداتي نشان داد. بر طبق نتايج، مدل JPL با 64 درصد همبستگي، مناسب ‌ترين مدل براي پايش سطح آب‌هاي زيرزميني دشت جيرفت بود. همچنين پهنه‌بندي مكاني سطح آب زيرزميني، با نرم افزار ArcGIS و روش كريجينگ صورت گرفت. نتايج پهنه‌بندي در طي 2003 تا 2016 نشان داد كه افت سطح آب زيرزميني در قسمت مركزي، غربي و جنوب غربي دشت جيرفت بيش از ساير نقاط آبخوان است كه علت آن، وجود تعداد زياد چاه‌هاي بهره‌برداري و گسترش فعاليت‌هاي كشاورزي در اين قسمت‌ها است. همچنين بررسي آماري روند نوسانات سطح اين آب نيز نشان داد كه هم داده‌هاي مشاهداتي و هم الگوريتم‌هاي JPL، CSR و GFZ، روندي كاهشي و معني‌دار در سطح 5 درصد دارند. يكسان بودن روند داده‌‌هاي مشاهداتي و الگوريتم‌ها نيز از صحت نسبتاً بالاي تصاوير GRACE در بررسي نوسانات سطح آب زيرزميني حكايت دارد.