بازيابي سكانس‌ها و گستره‌ي درياچه‌ي‌ديرينه در پلاياي جازموريان براساس پادگانه‌هاي درياچه‌اي در كواترنري

محيط طبيعي متأثر از اقليم و تغييرات آن، اشكال ژئومورفيك مختلفي دارد. حاكميت فازهاي مختلف آب ‌و هوايي و تغيير بيلان ماده و انرژي، به عملكرد سيستم‌ هاي متفاوت شكل‌زايي در محيط منجر مي‌ شود. درياچه ‌هاي ديرينه يكي از اشكال ژئومورفيك دوره‌ ي كواترنري است كه امروزه بسياري از اين درياچه ‌ها يا به طور كامل خشك شده و از بين رفته ‌اند، يا درياچه‌ هاي موقت و گاه دائمي دارند. پلاياي جازموريان واقع در جنوب شرقي كشور كه امروزه در منطقه ‌ي آب ‌و هوايي خشك قرار دارد، درگذشته شرايط اقليمي متفاوتي را تجربه كرده و شواهد رسوبي و ژئومورفولوژيك مبتني بر وجود درياچه در منطقه برجاي مانده‌ است. در حاشيه ي اين درياچه،‌ آثار و شواهد ژئومورفيك از جمله پادگانه‌هاي درياچه‌اي وجود دارد كه بهترين شاهد براي بازسازي سطح آب درياچه‌ در گذشته است. قرار گرفتن اين پادگانه‌ها در ارتفاع‌هاي مختلف، تغييرات سطح آب درياچه‌هاي قديمي را نسبت به شرايط كنوني نشان مي‌دهد. هدف از اين پژوهش، بازسازي پادگانه‌ هاي درياچه‌ اي به عنوان شواهد پالئوژئومورفولوژيك حوضه‌ و تعيين وسعت و عمق درياچه‌ ي جازموريان در گذشته است. اين پژوهش با استفاده از مطالعات كتابخانه ‌اي، ميداني، آزمايشگاهي و نرم افزاري انجام شد. پس از بررسي منطقه براي اولين بار، پادگانه ‌هاي درياچه ‌اي در منطقه شناسايي شد. در مرحله‌ ي بعد، نمونه‌ هاي برداشت شده از اين سطوح به صورت آزمايشگاهي بررسي و درياچه ‌اي بودن آنها تأييد شد. سپس با استفاده از تكنيك ‌هاي سنجش‌ از دور و نقشه ‌كشي براساس ارتفاع پادگانه ‌هاي درياچه ‌اي ثبت شده، سطوح گستره ‌ي درياچه تعيين و در نهايت، حدود اين سطوح با توجه به ساير عوامل طبيعي مانند شيب، جهت شيب، شبكه زهكشي و بررسي هاي زمين ‌شناسي تصحيح شد. نتايج حاكي از آن است كه سه سطح پادگانه اي در پلاياي جازموريان در ارتفاع مختلف در غرب درياچه‌ ي فصلي كنوني ـ كه بيانگر فازهاي مختلف اقليمي و گسترش اين درياچه در گذشته است‌ ـ مشخص و وسعت درياچه‌ ي كهن نيز در اين منطقه بازيابي شد.