تحليل روند انتشارات در حوزه حوادث و آسيب‌هاي جاده‌اي و ديدارسازي ساختار علمي آن

زمينه و هدف: صدمات جاده‌‌اي يكي از مهمترين مشكلات بهداشت عمومي و علت اصلي مرگ و آسيب در سراسر جهان است. هدف از پژوهش‌حاضر بررسي روند انتشارات در حوزه‌‌ي حوادث و آسيب‌هاي جاده‌اي و ديداري‌‌سازي ساختار علمي آن است. روش بررسي: مطالعه‌‌ي حاضر از نوع علم‌‌سنجي، روش انجام آن مقطعي و شامل بازه زماني ۲۰۱۸-۲۰۰۵ است. ۶۵۶۳ مدرك در حوزه حوادث و آسيب‌‌هاي جاده‌‌اي به عنوان جامعه آماري از وبگاه‌علوم گردآوري و تحليل شد. ديداري‌سازي ساختار علمي با نرم‌‌افزار Histcite و بررسي ارتباط ميان متغيرها با آزمون اسپيرمن انجام گرديد. آمار تلفات جاده‌اي از گزارش سازمان بهداشت جهاني استخراج شد. يافته‌ها: كشورهاي آمريكا، استراليا و انگلستان به ترتيب با انتشار ۹۲۷، ۷۰۰ و ۶۵۱ مدرك در رتبه‌هاي اول تا سوم قرار داشتند. مدارك ‌اين سه كشور به ترتيب ۲۶۳۷۳، ۲۴۴۴۷ و ۲۳۷۳۳ استناد دريافت كرده‌اند. رتبه تلفات حوادث و آسيب‌هاي جاده‌اي براي اين سه كشور به‌‌ترتيب ۸۹، ۱۱۵ و ۱۳۲ است و ميزان تلفات در هر ۱۰۰ هزار نفر جمعيت براي‌اين سه كشور برابر با ۶/ ۱۰، ۴/ ۵ و ۹/ ۲ نفر است. ازسوي‌ديگر، كشورهاي ليبي، تايلند و مالاوي(در جنوب شرق آفريقا) رتبه‌هاي اول تا سوم را در حوزه‌ حوادث و آسيب جاده اي به خود اختصاص داده‌اند. تعداد انتشارات اين سه كشور به‌‌ترتيب ۵، ۵۸ و ۱۸ و رتبه انتشارات آن‌ها به ترتيب ۱۰۰، ۳۴ و ۶۵ مي‌باشد. مدارك ‌اين سه كشور به ترتيب ۶۸۷، ۳۲۹ و ۱۰۴ استناد دريافت نموده‌اند. ميزان تلفات در هر ۱۰۰ هزار نفر جمعيت براي‌اين سه كشور به ترتيب برابر با ۴/ ۷۳، ۲/ ۳۶ و ۳۵ نفر مي‌باشد. نتيجه‌گيري: رابطه‌‌ي بين رتبه در ميزان انتشارات و رتبه در حوادث جاده‌اي منفي و معني‌دار بود به‌‌طوري‌‌كه كشورهاي داراي انتشارات بيشتر، رتبه‌‌ي كمتري را در تلفات جاده‌‌اي به خود اختصاص داده‌اند. اين موضوع نشان‌دهنده‌‌ي رابطه‌‌ي معكوس ميان تعداد انتشارات با تعداد آسيب‌هاي جاده‌اي است؛ يعني هرچه تعداد انتشارات در اين حوزه افزايش يابد، رتبه در آسيب‌ها بهبود خواهد يافت. به نظر مي‌رسد يكي از عواملي كه ممكن است در كاهش آسيب‌ها و حوادث جاده‌اي موثر باشد مداخله جدي پژوهشگران در انجام تحقيقات اين حوزه به منظور بالابردن آگاهي و ‌ايجاد فرهنگ ترافيكي براي شهروندان است.