گردشگري و نظريات فرهنگي توسعه

Tourism and Cultural Ideas of Development

توسعه بر مباني دانشي، گرايشي و رفتاري متعددي مبتني است كه جهت ­گيري و برنامه ­هاي آن را مشخص مي­كند. يكي از برنامه­ هاي مهم در نظام توسعه غربي، گردشگري است كه به‌ عنوان يك صنعت، از جايگاه اقتصادي مهمي برخوردار است. اين مقاله درصدد پاسخ به اين پرسش است كه گردشگري با توجه به مباني و خاستگاهي كه در غرب دارد و با آن شرايط در ادبيات توسعه غرب جايگاه مهمي يافته، آيا مي­تواند مبنايي براي توسعه اسلامي قرار گيرد و آيا اين سخنان به معناي آن است كه گردشگري را از برنامه­ ها و اهداف توسعه اسلامي خارج كنيم؟ براي پاسخ به اين دو سؤال ابتدا گردشگري را به عنوان يك صنعت، و سپس مباني آن را در نظام توسعه غربي تبيين مي­كنيم تا مشخص گردد كه در استفاده از گردشگري در نظام توسعه اسلامي بايد دقت شود. گردشگري داراي مباني معرفت‌شناسي و هستي‌شناسي خاصي است كه بر اساس مدرنيته و انقطاع از ماوراءالطبيعه تدوين شده است. اين مباني سبب شده است گردشگري در نظام توسعه غربي، صرفاً مبتني بر تفريح، فراغت و لذت طراحي شود كه نمود رفتاري آن، در خريد و مصرف جلوه‌گر شده است. بنابراين هرچند گردشگري جايگاه مهمي در نظريات توسعه دارد و با ديدي اقتصادي بر ترويج آن تأكيد مي­شود، نبايد از مباني و جنبه‌هاي فرهنگي آن غافل شد. گردشگري با مباني برخاسته از فرهنگ مدرنيته، با نگاه اسلامي به سياحت و گردشگري، در تعارض است.

Development is based on a variety of knowledge, attitudes, and behaviors which determine its orientation and its programs. One of the important programs in the Western development system is tourism which has considered as an important economic status as an industry. This paper seeks to answer the question of whether tourism can be the basis for Islamic development according to the foundations and origins of the West, which has become an important place in the literature of Western development with these conditions or does this mean that we will remove tourism from Islamic development plans and goals? To answer these two questions, we first outline tourism as an industry, and then its foundations in the Western development system, to make it clear that the use of tourism in the Islamic development system should be carefully considered. Tourism has certain epistemological and ontological foundations that are based on modernity and the abandonment of paradigm. These foundations have led tourism in the Western development system to be simply based on recreation, leisure and pleasure, whose behavioral manifestation has become apparent in buying and consuming. Therefore, although tourism has an important place in developmental considerations and is emphasized by the economic perspective on its promotion, one should not neglect its cultural and cultural aspects. Tourism with the foundations of the culture of modernity is in conflict with the Islamic view of tourism.