تحليل الگوي پراكنش و فشردگي فرم شهري با رويكرد فرم شهري پايدار در كلانشهرها (مطالعه موردي: كلانشهر تبريز)

در پي افزايش جمعيت شهرنشين و بروز بحران‌هاي محيط‌زيست و ناپايداري‌هاي محيطي در شهرها، يكي از موارد اساسي در راستاي نيل به توسعه شهري پايدار، شناخت فرم شهري و تلاش براي دستيابي به فرم پايدار است. از همين رو هدف پژوهش حاضر بررسي انواع فرم‌هاي شهري و رابطه آن با مفاهيم پايداري و ساماندهي الگوي توسعه، فرم شهري تبريز است. روش تحقيق حاضر، توصيفي تحليلي با اهداف كاربردي است. داده‌‌هاي مورد نياز ازطريق اسناد و سازمان‌‌هاي مختلف جمع‌‌آوري و با استفاده از مدل‌‌هاي آنتروپي شانون، هلدرن و ضريب جيني مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته است. مقدار مطلق آنتروپي كلانشهر تبريز در سال 1335 برابر با مقدار 1.3692 و مقدار نسبي آن حدود 0.7641 مي‌باشد كه در سال 1395 به ترتيب به 2.1951 و 0.9533 رسيده است. نزديك بودن مقدار آنتروپي به مقدار حداكثر، نشانگر رشد پراكنده شهر است. در بررسي بي‌‌قوارگي شهر با استفاده از مدل هلدرن طي سال‌‌هاي 1335-1395، حدود 69 درصد از رشد فيزيكي شهر مربوط به رشد جمعيت و 31 درصد مربوط به رشد اسپرال بوده است كه به كاهش تراكم ناخالص جمعيت و افزايش سرانه ناخالص زمين شهري منجر شده است و مقدار ضريب جيني برابر 0.005 مي‌باشد كه نشان مي‌دهد رشد فيزيكي شهر به حالت پراكنش و داراي الگويي غيرمتراكم است.