بررسي تحمل و سازگاري به تنش خشكي در ژنوتيپ‌هاي انيسون (.Pimpinella anisum L) بومي ايران

انيسون گياهي يك‌ساله و متعلق به خانواده چتريان است و از اسانس حاصل از ميوه آن در صنايع مختلف داروسازي، آرايشي و نوشيدني استفاده مي‌شود. تنش خشكي يكي از مهم‌ترين عوامل محدودكننده توليد انيسون در سراسر دنياست. در اين تحقيق براي بررسي رابطه‌هاي متقابل ميان صفات مختلف و همچنين ارزيابي عملكرد ژنوتيپ‌هاي انيسون از روش باي‌پلات (نمودار دو وجهي) استفاده شد. در اين بررسي 18 ژنوتيپ انيسون در مزرعه تحقيقاتي دانشگاه وسترن استراليا، در دو شرايط معمولي و تنش خشكي هركدام در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار ارزيابي شدند. پانزده صفت پديدشناختي (فنولوژيكي)، ريخت‌شناسي، فيزيولوژيكي و فيتوشيميايي اندازه‌گيري شد. نتايج حاصل نشان داد كه همبستگي ژنوتيپي مثبت و معني‌داري بين عملكرد و تعداد ميوه و وزن هزار ميوه در هر دو شرايط معمولي و تنش خشكي وجود داشت. با توجه به همبستگي منفي و معني‌دار بين صفات فنولوژيك و عملكرد ميوه در دو تيمار متفاوت آبياري، مي‌توان نتيجه گرفت كه براي دستيابي براي ژنوتيپ‌هايي با عملكرد ميوه بالا، بايد به‌دنبال انتخاب ژنوتيپ‌هايي زودرس در انيسون بود. در اين مطالعه، همبستگي معني‌داري بين صفت محتواي رطوبت نسبي با عملكرد ميوه، تحت تيمار تنش مشاهده شد كه مي‌توان از اين صفت به‌عنوان شاخص فيزيولوژيك، براي ارزيابي تحمل خشكي در انيسون استفاده كرد. با توجه به نتايج تجزيه خوشه‌اي بر اساس صفات اندازه‌گيري شده، تحت هر دو شرايط مورد بررسي ژنوتيپ‌ها در سه خوشه گروه‌بندي شدند. با توجه به نتايج حاصل از مقايسه ميانگين خوشه‌ها در شرايط معمولي و تنش، ژنوتيپ‌هاي شماره 1، 5، 6، 11، 12، 14، 15 و 16 به‌عنوان متحمل‌ترين ژنوتيپ‌ها به تنش خشكي شناسايي شدند. از اين ژنوتيپ‌ها مي‌توان در برنامه‌هاي اصلاحي بهبود تحمل به خشكي در ژرم‌پلاسم انيسون استفاده نمود.