بررسي تنوع ژنتيكي و تجزيه ساختار ژنوتيپ‌هاي مختلف مركبات با استفاده از آغازگرهاي ISSR

در برنامه‌هاي اصلاحي به آگاهي از قرابت و تنوع ژنتيكي موجود در ذخاير ژرم‌پلاسمي نياز است. گستردگي كشت و ميزان بالاي توليد مركبات بيانگر اهميت آن در اقتصاد جهاني است. در اين تحقيق 110 ژنوتيپ مركبات با استفاده از 12 آغازگر ISSR مورد ارزيابي قرار گرفتند. در مجموع 154 نوار چند‌شكل با ميانگين 12.8 آلل امتياز‌دهي شد. درصد چندشكلي از 57 درصد براي آغازگر ISSR1 تا 82 درصد براي آغازگر ISSR9 متغير بود. متوسط محتواي اطلاعات چندشكلي (PIC)، ميزان متوسط شاخص نشانگر (MI)، شاخص تنوع ژني (Nei)، شاخص شانون (I) و تعداد آلل مؤثر (Ne) به‌ترتيب 0.002 ± 0.48، 1.17 ± 6.14، 0.11 ± 0.42، 0.12 ± 0.61 و 0.27 ± 1.78 برآورد شد. بر اساس آماره‌هاي تنوع ژنتيكي، جمعيت مورد مطالعه تنوع ژنتيكي بالايي داشت و چهار آغازگر ISSR11، ISSR9، ISSR4 و ISSR5 از پتانسيل بيشتري جهت تمايز ژنوتيپ‌ها برخوردار بودند.‌ تجزيه‌ خوشه‌اي و تجزيه ساختار به‌ترتيب بر اساس روش اتصال همسايگي (NJ) و روش بيزي ژنوتيپ‌ها را به پنج گروه و چهار زيرجمعيت تقسيم كرد. بر مبناي هر دو تجزيه، قرار گرفتن ژنوتيپ‌هاي ناشناخته با ارقام شاهد در يك گروه، فرض زمينه ژنتيكي مشترك بين اين ژنوتيپ‌ها را تقويت نمود. در گروه‌بندي ژنوتيپ‌ها، سه گونه حقيقي پوملو (C. maxima)، ماندارين (C. reticulate) و سيترون (C. medica) در گروه‌هاي مجزا قرار گرفتند. بر اساس نتايج، علاوه‌بر سه گونه حقيقي، حداقل يك گونه يا جنس ديگر از خويشاوندان مركبات در ريخته ارثي جمعيت مورد مطالعه سهم داشت. در اين تحقيق اگرچه هر دو تجزيه مورد استفاده در تكميل اطلاعات هم كارآمد بودند، امّا با لحاظ نمودن ميزان اختلاط ژنتيكي و اطلاعات منشأ ژنوتيپ‌ها، شايد بتوان بر اثربخشي بيشتر تجزيه ساختار مبتني بر مدل در ارزيابي روابط ژنتيكي دست يافت.