ارزيابي ريسك بهداشتي مواجهه با بخارات آكريلونيتريل در يك صنعت پتروشيمي به روش سازمان حفاظت محيط‌زيست آمريكا

سابقه و هدف: آكريلونيتريل ماده سرطان‌زاي احتمالي براي انسان است و مواجهه با بخارات اين ماده اثرات سوء متنوعي را براي شاغلان در صنايع پتروشيمي به وجود مي‌آورد. ازاين‌رو مطالعه حاضر با هدف تعيين ميزان مواجهه و ارزيابي ريسك كمّي بهداشتي مواجهه با بخارات آكريلونيتريل در كاركنان مواجهه‌يافته يك مجتمع پتروشيمي انجام پذيرفت. مواد و روش‌‌ها: در اين مطالعه مقطعي كه در يك مجتمع پتروشيمي انجام شد، درمجموع از هواي استنشاقي 45 نفر (3 نمونه براي هر فرد) نمونه‌برداري به عمل آمد. نمونه‌ها با استفاده از لوله‌هاي جاذب حاوي زغال فعال شركت SKC جمع‌آوري شد. آماده‌سازي و تجزيه نمونه‌ها بر اساس روش 1601 NIOSH و با استفاده از دستگاه گاز كروماتوگرافي مدل VARIAN CP3800 انجام گرفت. درنهايت براي تعيين ميزان مواجهه افراد شاغل و شاخص ريسك بهداشتي يا غيرسرطان (HQ: Hazard Quotient) از روش سازمان حفاظت محيط‌زيست آمريكا (EPA: Environmental Protection Agency) استفاده شد. تحليل داده‌ها با استفاده از نسخه 25 نرم‌افزار SPSS انجام پذيرفت. به‌منظور بررسي تفاوت بين بخش‌هاي مختلف از نظر ميزان مواجهه، ريسك سلامتي و تحليل آماري آن از آزمون آماري كروسكالواليس در سطح معناداري كمتر از 0.05 استفاده شد. يافته‌ها: نتايج مطالعه حاضر نشان داد مقدار متوسط تراكم بخارات آكريلونيتريل در مجتمع پتروشيمي مدنظر به‌طور ميانگين 122.8 ± 71.1 ميكروگرم بر مترمكعب (0.056 ± 0.033 پي‌پي‌ام) است. همچنين ميزان ريسك غير سرطان‌زايي نيز 6.93 ± 4.04 محاسبه شد. مشخص شد كه 47.6 درصد از افراد مطالعه‌شده در محدوده غير سرطان‌زايي مجاز (HQ 1) و 53.3 درصد از افراد نيز در محدوده بيشتر از حد مجاز (HQ 1) قرار دارند. نتيجه‌گيري: با توجه به اينكه شاخص كمّي بهداشتي مواجهه با بخارات آكريلونيتريل در مجتمع پتروشيمي مطالعه‌شده بيشتر از حدود توصيه‌شده (2 پي‌پي‌ام يا 4.34 ميلي‌گرم بر مترمكعب) توسط سازمان‌هاي ذي‌ربط است، اقدامات مهندسي و كنترل مديريتي لازم براي كنترل و مديريت سطح ريسك تا حد قابل‌قبول، ازجمله بازنگري در سيستم‌هاي تهويه موضعي و عمومي كه از عمده‌ترين دلايل مواجهه افراد است، براي بهبود اوضاع ضروري است.