بررسي رابطه صفات با عملكرد ريشه و قند در شرايط نرمال و تنش شوري در هيبريدهاي چغندر قند

به‌منظور تعيين ارتباط ميان برخي صفات فيزيولوژيكي و عملكردي در چغندرقند تحت تنش شوري و نرمال، تعداد 28 ژنوتيپ حاصل از تلاقي بين فول‌سيب 8001 با سينگل كراس‌هاي نرعقيم مولتي‌ژرم C2 و نرعقيم منوژرم 231 ×261، به همراه دو رقم شاهد در دو محيط به‌صورت جداگانه در ايستگاه تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي مياندوآب به‌صورت بلوك‌هاي كامل تصادفي با 3 تكرار كشت گرديد. روابط بين اين صفات با عملكرد ريشه و قند با استفاده از همبستگي، تجزيه رگرسيون و تجزيه عليت تحت تنش شوري و نرمال مورد بررسي قرار گرفت. در شرايط نرمال عملكرد ريشه با عملكرد قند خالص همبستگي مثبت و با عيار قند و نسبت پتاسيم به سديم همبستگي منفي نشان داد. در شرايط تنش شوري بين عملكرد ريشه با عملكرد قند، عملكرد قند خالص، نسبت پتاسيم به سديم و محتواي آب نسبي برگ همبستگي مثبت و با ميزان سديم و قند ملاس همبستگي منفي مشاهده شد. تغيير شرايط محيطي باعث تغيير در روابط بين عملكرد ريشه و برخي صفات شد. نتايج تجزيه رگرسيون و عليت نشان داد كه در شرايط نرمال اگر عملكرد ريشه متغير تابع باشد، صفات عملكرد قند خالص و عيار قند تغييرات موجود را توجيه مي‌كنند به طوريكه در تجزيه عليت، عملكرد قند خالص بيشترين اثر مستقيم مثبت و عيار قند بيشترين اثر مستقيم منفي را بر روي عملكرد ريشه داشتند. ولي وقتي عملكرد قند متغير تابع باشد، صفات ميزان پتاسيم، ميزان نسبي آب از دست رفته و ازت مضره تغييرات موجود را توجيه مي‌كنند و از بين اين صفات ازت مضره بيشترين اثر مستقيم مثبت و دو صفت ديگر بيشترين اثر مستقيم منفي را بر روي عملكرد قند دارند. در نقطه مقابل در شرايط تنش شوري، اگر عملكرد ريشه متغير تابع باشد، صفات عملكرد قند، عملكرد قند خالص، خلوص شربت و عيار قند تغييرات موجود را توجيه مي‌كنند كه عملكرد قند خالص بيشترين اثر مستقيم مثبت و عملكرد قند داراي بيشترين اثر منفي و مستقيم بر روي عملكرد ريشه داشتند. ولي وقتي عملكرد قند متغير تابع باشد، صفات عملكرد قند خالص و خلوص شربت تغييرات موجود را توجيه مي‌كنند و عملكرد قند خالص بيشترين اثر مستقيم مثبت را بر روي عملكرد قند داشت.