ذهني سازي و ماهيت چند بعدي آن

زمينه و هدف: مفهوم ذهني‌سازي به‌عنوان يك ظرفيت كاملاً انساني به درك و فهم فرايندهاي روان‌شناختي حالات ذهني خود و ديگران اشاره دارد كه در چهار بعد، زيربناي تعاملات روزمره فرد را تشكيل مي‌دهد. امروزه اين فرايند روان‌شناختي اساسي در همه اختلالات رواني عمده موردتوجه قرار گرفته است. در اين مطالعه مروري، جمع‌بندي از مفهوم و ماهيت چندبعدي ذهني‌سازي موردبررسي قرار گرفته است. مواد و روش‌ها: اين مطالعۀ مروري در آذرماه ۱۳۹۹ با استفاده از واژه‌هاي Mentalization، Automatic mentalizing، Controlled mentalizing، Cognitive mentalizing، Affective mentalizing و كتاب‌ها و مقالات نمايه گذاري شده با اين واژگان در پايگاه‌هاي اطلاعاتي Pubmed، (SID)Scientific Information Database، Google Scholar، Scopus انجام شد. مقالات مربوط به ذهني‌سازي و چهار بعد مربوط به آن استفاده شدند. يافته‌ها: پژوهشگران حوزۀ علوم اعصاب چهار مؤلفه يا ابعاد مختلف ظرفيت ذهني‌سازي را شناسايي كرده‌اند كه عبارت‌اند از: ۱ذهني‌سازي خودكار در مقابل ذهني‌سازي كنترل‌شده ۲ذهني‌سازي خود در مقابل ذهني‌سازي ديگران ۳ذهني‌سازي دروني در مقابل ذهني‌سازي بيروني ۴ذهني‌سازي شناختي در مقابل ذهني‌سازي عاطفي كه نشان‌دهنده فرايندهاي مختلف شناختي اجتماعي است و انواع مختلف بيماري هاي رواني را مي‌توان به‌عنوان عدم تعادل در اين ابعاد تبيين كرد. نتيجه‌گيري: كاربست ذهني سازي در حوزۀ تشخيص و درمان مبتني بر آن از درمان چندين اختلال سلامت رواني مختلف مانند روان‌پريشي، افسردگي، اختلالات خوردن و همچنين اختلالات شخصيت خبر مي‌دهد. اين الگو براي كاربرد در طيف وسيعي از زمينه‌ها و شرايط همچون فرزند پروري، زوج‌درماني و خانواده‌درماني، هنر درماني و خدماتي كه براي كمك به برخي از افراد بسيار آسيب‌پذير و زمينه‌هاي اجتماعي مانند مدارس و حتي زندان‌ها گسترش‌يافته است.