راهبردي براي افزايش اعتبار ارزيابي‌هاي كيفي در مداخلات حفاظتي آثار تاريخي نمونه‌ موردي: مقبره‌ خواجه اتابك كرمان

بيان مسئله: ارزيابي مداخلات حفاظتي انجام‌شده بر روي آثار تاريخي زمينه‌ساز تبادل تجارب، اصلاح رويكردها در انتخاب شيوه‌ مداخله و جلوگيري از تكرار خطاهاي جبران‌ناپذير در حفاظت آنهاست. نظر به پيچيدگي فرايند ارزيابي و نيز عدم ارائه‌ راهبردهايي كه بتوانند با بالابردن قابليت اعتبار اين ارزيابي، نتايج آن را قابل اعتماد و استناد كنند، در ايران، مداخلات حفاظتي يا مورد ارزيابي قرار‌ نمي‌گيرند و يا بدون داشتن راهبردي معين، اغلب به‌صورت سليقه‌اي ارزيابي مي‌شوند. هدف پژوهش: استخراج مؤلفه‌هاي تأثيرگذار بر اعتمادپذيري ارزيابي‌هايي كه با رويكرد تعيين سطح اعتبار علمي مداخلات انجام مي‌شود و دستيابي به راهبردي براي افزايش اعتبارپذيريِ فرايند ارزيابي و صحتِ نتايج حاصل از آن و كاربست آن بر روي يك نمونه‌ موردي براي آزمون راهبرد ارائه‌شده هدف اين پژوهش است. روش پژوهش: در اين تحقيق كاربردي، ابتدا مؤلفه‌هاي تأثيرگذار بر اعتمادپذيركردن ارزيابي، با استفاده از مطالعات اسنادي و تحليل توصيفي، از متون و منشورهاي حفاظتي استخراج شده و سپس از طريق تحليل كيفي و با روش استدلال منطقي، راهبردي براي ارزيابي تدوين شده است. براي انجام ارزيابي بر روي اثرِ نمونه و با هدف آزمونِ راهبرد، ارزش‌هاي هويت‌يافته‌ اثر و اولويت‌ها و اهداف حفاظت‌گر در زمان مداخله، در جريان يك مصاحبه‌ نيمه‌ساختاريافته‌ عميق در اختيار متخصصين حفاظت‌گر محلي قرار داده شد. در نهايت، نتايج نظرسنجي‌ كه با استفاده از پرسشنامه انجام شد، به‌صورت كيفي تحليل و ارائه شد. نتيجه‌گيري: يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد كه براي ارزيابي كيفي مداخلات حفاظتي، مي‌توان از راهبردي مبتني بر ميزان توجه به اصل فهم مشاركتي اثر، ارجاع به اصول پنجگانه‌ حفاظت و نيز ارتقاي آگاهي ارزياب از اصول پنجگانه و ارزش‌هاي اثر استفاده كرد. همچنين كاربستِ راهبرد حاصل بر روي مقبره‌ خواجه اتابك نشان داد كه درجه‌ اعتبار و مقبوليت علمي مداخله، در حوزه‌ حفاظت تزئينات گچبري، از برتري نسبت به مداخله‌ مهار تاق برخوردار است.