عنوان مقاله :
مطالعه و تبيين راهبردهاي احياي مركز محله پنجه‌شاه كاشان به منظور طراحي ميان‌افزا و حفظ اصالت تاريخي آن
پديد آورندگان :
فرشچي ، حميدرضا دانشگاه كاشان - دانشكده معماري و هنر - گروه معماري , اويسي ، حانيه دانشگاه كاشان - دانشكده معماري و هنر - گروه معماري
كليدواژه :
بافت تاريخي , محله پنجه‌شاه , حفاظت , سوات (SWOT) , راهكارهاي احيا
چكيده فارسي :
بيان مسئله: پنجه‌شاه از محلات قديمي كاشان است و اصالتي ويژه دارد، لذا هرگونه اقدام در آن بايد با هدف تداوم اصالت آن باشد. احياي بافت تاريخي كاشان تاكنون به‌صورت متمركز و در محدوده‌اي خاص صورت گرفته و ساير مناطق آن رها شده است. اين رويكرد باعث انزواي ساير مناطقِ باارزش و دورشدن از شكل واقعي آن‌ها شده است. در گذشته، مركز محله پنجه‌شاه مجموعه‌اي شامل بقعه «هارون بن موسي» (ع)، گرمابه آقاشاه، گذر و حجره‌هاي متعدد، كارگاه‌هاي شعربافي، ورتابي، عصارخانه، كاروانسرا و آب‌انبار بوده است. اين مجموعه، به‌عنوان مركزي مهم، نقشي بسزا براي ساكنان محله ايفا مي‌كرده است. توسعه شهري در سال‌هاي اخير و گسترش خيابان باباافضل باعث تخريب اين مجموعه، رو به انزوا رفتن، عدم درك درست از آن و دورشدن اين بافت از چهره اصيل خود شده است. امروزه از اين مجموعه صرفاً بقعه، آب‌انبار و تعدادي از حجره‌هاي آن به‌صورت مجزا از هم باقي مانده است. چنين تغييراتي سبب برهم‌زدن ساختار منسجم محله، تخريب تدريجي بناها، كاهش جايگاه اجتماعي و كمرنگ‌شدن اصالت و هويت محلي آن شده است. آثار باقي‌مانده شواهدي تاريخي براي آيندگان و ساكنان اين محله تاريخي‌اند، تا اصالت و هويت اين منطقه را به ايشان يادآور شوند. اكنون اين معدود آثار باقي‌مانده نيز در وضعيتي نابسامان قرار گرفته‌اند و از جمله بيم آن مي‌رود كه پس از چندي اثري از حجره‌هاي گذر باقي نماند. هدف پژوهش: مطالعه و شناسايي چالش‌هاي موجودِ بافت، نقاط قوت و فرصت‌ها، نقاط ضعف و تهديدهاي پيش روي آن، از اهداف اين پژوهش بوده است. روش پژوهش: روش تحقيق در اين پژوهش توصيفيتحليلي و تاريخي است؛ ابتدا، بر اساس مطالعات كتابخانه‌اي، و با بهره‌گيري از اسناد و قوانين بين‌الملليِ مداخله در بافت‌هاي تاريخي و تحقيقات ميداني، به توصيف و تفسير وضعِ موجود بافت و چالش‌هاي آن پرداخته شده است. سپس، با سنجش راهبردهاي مسئله بر اساس تكنيك سوات (SWOT)، راهبردهاي چندگانه حفاظتي، مديريتي، تهاجمي و رقابتي براي مداخله در بافت ارائه شده است. و با استفاده از پلاني راهبردي، برنامه‌اي به‌عنوان چارچوب احيا و طراحي ميان‌افزا در بافت مطرح شده است. نتيجه‌گيري: يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهند كه اين بافت نيازمند سه راهكار كليِ كيفي و سامان‌دهنده، حفاظت و احيا و راهكارهاي پيشنهاددهنده برنامه فيزيكي و كاربري است.
