نقش عوامل فرازبان‌شناختي سن و سطح تحصيلات بر قابليت فهم متقابل بين دو گويش كردي مياني و جنوبي

نوشتار حاضر، به تأثير عوامل فرازبان شناختي بر قابليت فهم متقابل بين دو گويش كردي (مياني و جنوبي) در بدره و مهاباد به شيوه‌ي توصيفي-تحليلي مي پردازد و نتيجه‌گيري‌هاي خود را بر مبناي داده هاي پژوهش انجام شده توسط كريمي دوستان و ميرمكري (1398) و در ارتباط با آن ارائه مي دهد. با اين تفاوت كه تأكيد نوشتار حاضر بر تأثير متغيرهاي سن و تحصيلات بر قابليت فهم متقابل است. به اين منظور، بر پاسخ هاي داده شده به پرسشنامه‌ي ارائه شده در تحقيق پيشين، با اتخاذ رويكردي ديگر، تمركز كرده و نقش متغيرهاي اجتماعي را نيز در تعيين سطح فهم زباني گويشوران از هر دو گونه، بررسي مي‌كند. يافته هاي تحقيق فوق الذكر، نشان داده بود كه قابليت فهم متقابل ميان دو گونه‌ي مورد بررسي، نامتقارن است و نمرات آزمون هاي عملكردي زباني در يكي از گونه هاي مورد بررسي، گونه‌ي مهابادي، نسبت به گونه‌ي مقابل بالاتر است. افزون بر اين نگرش زباتي تأثيري بر قابليت فهم ميان گونه هاي مورد بررسي نداشته و نبود برخورد زباني ميان اين دو دسته از گويشوران و وجود تفاوت هاي آوايي و واژگاني از عوامل مهم تأثيرگذار برقابليت فهم دو گونه‌ي زباني بودند. در نوشتار حاضر كه به بررسي مفصل تر همان داده ها پرداخته است، يافته ها نشان مي دهند علاوه بر عوامل ذكر شده، عوامل اجتماعي نيز مي توانند بر قابليت فهم زباني نقش داشته باشند. بر همين مبنا، مشخص گرديد كه عامل سطح تحصيلات بر قابليت فهم گويشوران اين دو گونه در چهار سطح (فهم واژه، مثل، جمله و متن) و عامل سن در فهم مثل‌ها مؤثر هستند.