بازنمايي رسانه‌‏اي مناسك زيارت اربعين در ايران؛ سال‏‌هاي 1392 تا 1396

در جامعهٔ ايران، مناسك مرتبط با عزاداري براي امام‌حسين(ع) از اهميت و گستردگي قابل‌ملاحظه‌اي برخوردار است. در سال‏‌هاي اخير شكل تازه‌‏اي از مراسم مربوط به اربعين در قالب پياده‌‏روي دسته‌‏جمعي به سمت كربلا براي رسيدن به بارگاه امام‌حسين پديد آمده و از سال 1392 ابعاد ميليوني به خود گرفته است. از آنجا كه حضور تعداد زياد جمعيت حاضر در رويداد اربعين، جايگاه اربعين را به‌عنوان يكي از عناصر اصلي ابراز هويت شيعي برجسته نموده و مشاركت مؤثر ايرانيان در اين رويداد، مجرايي بسيار مناسب براي شناخت كنش‌‏هاي ديني ايرانيان به‌‏دست داده است، بررسي نحوهٔ بازنمايي اين فعاليت جمعي و گفتمان‌‌هايي كه حول آن شكل گرفته است و به اين پديده معنا مي‌دهد در مقالهٔ حاضر مورد توجه قرار گرفته و تنوع بازنمايي‏‌هاي آن با مراجعه به متون نوشتاري مكتوب و ديجيتال انتشاريافته در رسانه‌‏هاي ارتباط جمعي (روزنامه‌‏ها، خبرگزاري‌‏‌ها و پايگاه‏هاي خبري) در ميدان جامعهٔ ايران در فاصله پنج‌‌سالهٔ 1392 تا 1396 به كمك رويكرد نظري و روشي تحليل گفتمان لاكلو و موف و طي فرايند بررسي و تحليل 1800روز مطلب، شناسايي شده است. با تمركز بر شناسايي دال مركزي، دال‏‌هاي پيراموني و تفكيك ژانرهاي روايت متفاوت، شش گفتمان شكل‌گرفته حول مناسك زيارت اربعين ارائه مي‏‌شود كه اين رويداد را ـ البته نه با قدرت برابر ـ بازنمايي مي‌‏كنند. دستاورد مقاله از نوع توصيفي و اكتشافي است كه مي‌‏تواند زمينه فهم اربعين به‌‌مثابهٔ يك پديده اجتماعي و گفت‌‌و‌گو دربارهٔ دگرگوني‏‌هاي فرهنگي ايران معاصر و شناخت تنوّع و تكثّر جامعه پس از انقلاب اسلامي را فراهم سازد.