ارتباطات آئيني در فضاي مجازي: بازنمايي پياده‌روي اربعين حسيني در وب‌سايت بي‌بي‌سي فارسي

رويدادهاي ملي‌ـ‌مذهبي، توجه رسانه‌ها را جلب مي‌كنند اما نگاه رسانه‌ها به رويدادها با يكديگر متفاوت است. اين رويدادها ملي باشند يا بين‌المللي، داخلي باشند يا خارجي، بازنمايي آن‌ها در چارچوب‌هاي گفتماني و ايدئولوژيكي صورت مي‌پذيرد و شكست يا موفقيت تلاش‌هاي حوزهٔ‌ ديپلماسي عمومي در قالب‌ها و الگوهاي مشخص در سراسر جهان را تسهيل مي‌نمايد. رسانه‌هاي خارجي فارسي‌زبان از جمله بي‌بي‌سي فارسي براي مخاطبان داخل ايران، يكي از منابع معنا و مفهوم‌سازي درخصوص رويدادهاي ملي‌ـ‌مذهبي مانند چهارشنبه‌سوري، عيد نوروز، شب يلدا، روز زن، عاشورا و اربعين حسيني و... به شمار مي‌آيند. يكي از رويدادهاي مهمي كه هر سال با اجتماع عظيم مردم اتفاق مي‌افتد برگزاري آئين پياده‌روي اربعين حسيني است؛ آئيني كه طبق رويكردي كه رودنبولر به مفهوم آئين دارد با اجتماع مردم، داوطلبانه، غيرابزاري و غيرتفريحي اجرا مي‌شود. مقاله حاضر با توجه به سابقه و گستردگي بي‌بي‌سي در فعاليت حرفه‌اي خبري، نحوه رسانه‌اي‌كردن و بازنمايي رويداد اربعين در وب‌سايت خبرگزاري يادشده را به كمك روش تحليل مضموني تحليل مي‌نمايد. يافته‌ها حاكي از آن است كه آئين پياده‌روي زائران اربعين در هفت محور (روايت‌گري مستند، تفرقه‌افكني و شيعه‌هراسي، بحران بي‌نظمي و ناتواني دول ايران و عراق، كوچك‌نمايي اربعين، واكاوي جنگ هشت ساله عراق و ايران، ناامني داعش و مانور سياسي حاكميت ايران) و موكداً به‌عنوان حركتي سياسي و عقيدتي در اخبار سايت بي‌بي‌سي فارسي بازنمايي شده است. همچنين نوع بازنمايي از مناسبات ميان كنشگران حاضر در اين مراسم نه‌تنها نسبتي با ديدگاه آئيني رودنبولر ندارد بلكه استنباط مي‌شود كه اين‌گونه انگاره‌سازي منفي از اين رويداد مذهبي در ادامه جريان شيعه‌هراسي در رسانه‌هاي غربي و به‌ويژه نمود جديدي از ايران‌هراسي است.