طراحي مدل ساختاري-تفسيري براي چالش هاي اثرگذار در مديريت بلايا

شهرهاي بزرگ در كشور ايران با خطرات مانند سيل و رانش زمين، مشكلات ناشي از آب و غذا و جامعه مواجه هستند. چالش‌هايي در چرخه مديريت بلايا وجود دارد كه مانع از آمادگي و پاسخ عملياتي مناسب در خطرات مي‌شود كه درك آن براي مديران بسيار مهم است. هدف مقاله، طراحي مدل ساختاري-تفسيري براي شناسايي و تحليل روابط ميان چالش‌هاي اثرگذار در مديريت بلايا است. پژوهش از لحاظ هدف، كاربردي و از نظر گردآوري اطلاعات توصيفي-اكتشافي است. مديران سازمان مديريت بحران شهر تهران و اساتيد دانشگاهي به تعداد 15 خبره جامعه تحقيق را تشكيل مي‌دهند كه به روش گلوله برفي انتخاب شدند. چالش‌ها با مطالعه‌ي اسنادي و مصاحبه با خبرگان، شناسايي و سپس با روش دلفي فازي بومي‌سازي شد. سپس با طراحي پرسش‌نامه‌اي، ميزان تأثير چالش‌ها بر يكديگر توسط خبره‌ها مشخص و مدل ساختاريتفسيري طراحي شد. نتايج اين تحقيق نشان داد كه چالش‌هاي مديريت بلايا به طور كلي در هفت دسته اصلي عوامل فناوري، عوامل اجتماعي، عوامل محيطي، عوامل سياسي، عوامل قانوني، عوامل اقتصادي، عوامل عملياتي/مديريتي، و عوامل نهادي مربوط مي‌شوند. نتايج مدل ISM نشان داد كه چالش‌هاي «توجه نكردن به عوامل اجتماعي هنگام ايجاد قوانين» از عوامل قانوني و «درك ضعيف عوامل مرتبط با محيط» از عوامل محيطي بيشترين قدرت هدايت را دارند و بسيار تاثيرگذار هستند. بنابراين، مديران بايد حل اين چالش ها را براي برنامه‌ريزي بهبود فرآيند چرخه مديريت بلايا در اولويت قرار دهند.